GÜNDEM

 
Tarımı Kur Vurdu

Tariş geçen yıl kütlü pamuk fiyatını 800 bin lira olarak açıkladığında dolar 1 milyon 600 bin lira seviyesindeydi ve pamuğun kilosu 50 cente geliyordu. Bu sene Tariş'in kütlü pamuğa 50 cent fiyat vermesi durumunda, üreticinin pamuğu 700 bin liraya düşmüş olacak. Bu nedenle Tariş pamuk fiyatını açıklayamıyor.
Döviz kurundaki düşüş tarım sektörünü de etkiledi. Başta ayçiçeği ve pamuk olmak üzere bir çok üründe 2003 ürününün fiyatı açıklanamıyor. İç piyasada fiyat belirlenemezken geçen yıl açıklanan fiyatların daha altında bir fiyattan ayçiçeği ve pamuk ithal ediliyor. Trakyabirlik geçen yıl ayçiçeğine kiloda 460 bin lira fiyat vermişti. Aradan geçen bir yılda dolardaki düşüş sonucu bugün Türkiye'ye herşey dahil kilosu 430 bin liradan ayçiçeği ithal ediliyor. Bu nedenle Trakyabirlik ve Karadenizbirlik, 2003 ürünü ayçiçeği alım fiyatını açıklayamıyorlar. Maliyetler ve geçen yılın fiyatı dikkate alındığında ayçiçeğine en az 600 ile 650 bin liralık bir fiyat verilmesi gerekiyor. Bu da ithal fiyatının çok üzerinde olduğu için ithalat körüklenmiş olacak.
Uslu: Para değil düzenleme istiyoruz
Trakyabirlik Genel Müdürü Cemalettin Uslu, Türkiye'de üretilen ayçiçeğinin yıllar itibariyle yüzde 50 ile 60'ını aldıklarını belirterek şu bilgileri verdi:
"Yağlık ayçiçeği fiyatını etkileyen çok faktör var. Bunlar arasında ithal yağlık ayçiçek fiyatı, ithal ham ayçiçek yağı fiyatı, döviz kuru, gümrük vergileri, Dünya ve Türkiye rekoltesi, yağlık ayçiçek üretim maliyeti, enflasyon oranı ve daha bir çok etken var. Bu faktörleri dikkate alarak bir fiyat vermemiz gerekiyor. Üreticinin maliyetine bakıldığında bizim vereceğimiz fiyatın 600 ile 650 bin lira aralığında olması gerekiyor. Halbuki bu ürünün şu anki piyasa fiyatı 430 bin lira seviyesinde. Biz piyasa fiyatını verirsek üretici çok ciddi zarara uğrayacak ve zaten yetersiz olan ayçiçeği üretimi tamamen sona erecek. Üreticinin maliyetini dikkate alarak fiyat versek bu kez de piyasanın çok üzerinde bir fiyattan mal almak zorunda kalacağımız için birliğimiz büyük zarara uğrayacak ve kapısına kilidi vurmamız gerekecek."
Trakyabirlik'in devlet desteği olmadan ürün alacak kaynağı olduğunu ve ürün almaya da başladıklarını belirten Uslu, geçen yıl üreticiyi de sanayiciyi de memnun eden bir politika uyguladıklarını ve devlete de trilyonlarca lira vergi ödediklerini söyledi.
Ayçiçeğinde neler yapılmalı?
Bu yıl da aynı başarılı politikayı uygulamak istediklerini ancak dövizdeki düşüşün buna ciddi bir engel oluşturduğunu belirten Uslu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Döviz kurundaki bu olumsuzluğu gidermek için yapılması gereken düzenlemeler var. Mevcut gümrük tarifelerinde yağlık ayçiçeğinde yüzde 12 ve ham ayçiçek yağında yüzde 30 olarak uygulanan gümrük vergilerinin, maksimum seviyeye veya eski gümrük vergileri olan yüzde 27.9 ile yüzde 37.2'ye yükseltilmeli. Yağlık ayçiçeği ithalatına izin verilmemeli veya kampanya bitiminden sonra ithalat izni verilmeli. Burada en önemli nokta ise ayçiçeğine verilecek prim. Üretimin artması ve üreticinin memnuniyeti için, olması gereken fiyat ile verilebilecek fiyat arasındaki farkın, prim olarak üreticiye ödenmesi gerekiyor. Geçen yıl ayçiçeği için kilogram başına 85 bin lira destekleme primi açıklandı. Ancak bu prim daha ödenmedi. Bizim Trakyabirlik olarak bu yılki 600- 650 bin tonluk üretimin 350 bin tonunu alacak ekonomik gücümüz var. Ancak bu ürünü alabilmemiz ve üretimin devamı açısından geçen yılın 85 bin liralık priminin hemen ödenmesi ve 2003 ürünü içinde kilo başına 150 ile 200 bin lira veya 10 ile 15 cent arasında primin verileceğinin hemen açıklanması lazım. Aksi taktirde üretici alternatif ürünlere yönelecek, bitkisel yağ açığı miktarları yükselecek ve sektörün dışa bağımlılığı artacaktır."
Sanayici de endişeli
Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Sarı, yağlı tohumlar ile tahıl ürünlerinin birlikte ele alınması gerektiğini belirterek, tahıl ürünlerinin özellikle de buğdayın korunup desteklenmesi nedeniyle yağlı tohum üretiminin artırılamadığını söyledi. Buğdaya verilen fiyatın ton başına 225 ile 230 dolar seviyesinde olduğunu belirten Sarı, görüşlerini şu şekilde dile getirdi:
"Dünyada buğday fiyatı 125 dolardır. Ama yüzde 40 gümrük vergisi ve diğer korumalarla buğday desteklenirken yağlı tohumlarda benzer bir koruma yapılmıyor. Zamanında Dünya Ticaret Örgütü'ne tahıllar için çok yüksek gümrük vergileri bildirilirken, yağlı tohumlarda bu oranlar çok düşük bildirilmiş. Böyle olunca en üst sınırda koruma uygulansa bile içerdeki fiyat ithal fiyatının çok üstünde kalıyor. Kaldı ki ayçiçeği tohumunun gümrük vergisi artırıldığında bu kez özellikle Rusya'dan ham yağ gelmeye başlıyor. Daha önce bunu yaşadık ve kırıcı işini yapan 40 fabrika kapandı. Bu nedenle yapılması gereken üreticiye prim verilmesidir. Gümrük oranları yükseltilirse ülkeye çok miktarda yağ girer ve sanayi tamamen biter."
Pamukta ithalat cazip
Ayçiçeğinde yaşanan fiyat çıkmazı pamukta da yaşanıyor. Tariş, Çukobirlik ve Antbirlik 2003 ürünü pamuk fiyatını açıklayamıyorlar. Tariş'in geçen yıl kütlü pamuk fiyatını kilo başına 800 bin lira açıkladığında dolar 1 milyon 600 bin lira seviyesindeydi. Üreticinin pamuğu 50 cente geliyordu. Bu yıl yine 50 cent verildiğinde, doların 1 milyon 400 bin liraya inmesi nedeniyle üreticinin pamuğu 700 bin liraya gelmiş olacak.
Tariş Genel Müdürü Ayhan Özer, birliklerin dövizdeki düşüş nedeniyle çok ciddi zararlara uğradığını belirterek şu bilgileri verdi: " Biz alım fiyatını açıklarken aslında satış fiyatımızı da açıklamış oluyoruz. Geçen yıl pamuk aldığımızda dolar 1 milyon 600 bin lira iken sattığımız zaman 1 milyon 400 seviyelerinde oldu. Buradan ciddi kayıplarımız oldu. Bu sene üreticinin kütlü pamuk üretim maliyeti 1 milyon 100 bin lira. Borsada 840 bin lira olan pamuğa biz maliyetine fiyat versek 300 bin liraya yakın zararına almış olacağız. Ben o pamuğu nasıl satıp Tariş'i zarar etmeden ayakta tutabilirim. Burada ayakta tutmaya çalıştığımız sadece Tariş değil onbinlerce üretici. Bu nedenle biz diyoruz ki, borsa fiyatı ile üretici maliyeti arasındaki fark pamuk üreticisine prim olarak ödensin. Bu da 300 bin liraya denk geliyor. Bu yapılmazsa ithalat çok cazip ve Türkiye zaten yılda 500 bin ton pamuk ithal ediyor. Bu iki katına çıkacak. Bugün pamuk fiyatına ithal iplik getiriliyor. Bu da tekstil sektörünün sonunu getirecek bir gelişmedir. Verilecek prim sadece üreticiye değil sanayiciye de destektir. Aksi taktirde pamukta da tekstilde de dışa bağımlı hale geliriz."
Yeni fiyat belirlemede ciddi sıkıntı yaşadıklarını anlatan Özer: "Biz hangi döviz kurunu esas alarak fiyat açıklayacağız. Hükümet dövize müdahale olmayacağını söylediğine göre açıklayacağımız fiyat geçen yılın altında kalacak. Üreticiye bunu nasıl anlatırız" dedi.
Kuru meyvede de sorun aynı
Özellikle ihracata konu olan kuru üzüm, incir ve kayısı gibi kuru meyvelerde de döviz kurundaki düşüş nedeniyle fiyatların belirlenmesinde ciddi sıkıntı yaşanıyor. Dövizdeki düşüş ile birlikte ihraç fiyatı gerileyen bu ürünlerde ihracatçı ile üretici arasında ciddi gerginlikler yaşanıyor. İhracatçılar taahütlerini yerine getirebilmek için dış piyasada fiyat kırmak zorunda kalıyorlar.
Prim toplantısı Ankara'da
Bazı tarım ürünlerinde 2003 yılı için uygulanacak destekleme primi politikalarının belirlenmesi amacıyla bugün bir toplantı yapılıyor. Ancak prim beklentisi içinde olan birliklerin yöneticileri bu toplantıya çağrılmadı.
Türkiye'nin yağlık ayçiçeği bilançosu
Üretim............................600-650 bin ton
İthalat...........................200 bin ton
Ham yağ ithalatı..................112 bin ton
En çok ithalat yapılan ülkeler... Rusya, Ukrayna, Arjantin, ABD, Bulgaristan, Romanya
Ayçiçeği tohumundaki gümrük vergisi Yüzde 12
Ham ayçiçek yağı ithalatında gümrük vergisi Yüzde 30
Türkiye'nin pamuk bilançosu
Üretim........... 850 bin ton
Tüketim.......... 1 milyon 300 bin ton
İthalat.......... 500 bin ton
İthalat için ödenen döviz... 600 milyon dolar
İthalatın en çok yapıldığı ülkeler...ABD, Yunanistan ve Türk Cumhuriyetleri
TZOB uyardı: Pamuk ithalatına izin verilmemeli
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Şemsi Bayraktar yaptığı yazılı açıklamada dolardaki düşüşün ABD ve Yunanistan'dan gelen pamuk miktarını artıracağını belirterek "Hasat ve pazarlama sezonunda üreticiyi zor durumda bırakan pamuk ithaline kesinlikle izin verilmemelidir" dedi.
Şemsi Bayraktar son yıllarda dünya piyasalarında pamuk fiyatlarının düşmesinin iç piyasayı dolayısıyla üretimi olumsuz etkilediğini ifade ederek "Üstelik ABD gibi bir ülkenin pamuğu satmak için açtığı düşük faizli CSM kredileri, sanayiciyi ithal pamuk kullanmaya itmektedir" dedi. ABD'nin pamuk üreticisini kilo başına 48.5 sentle, Yunanistan'ın 202.8 sentle ve İspanya'nın 246.7 sentle desteklerken Türkiye'de üreticinin 5 sentle desteklendiğini açıklayan Şemsi Bayraktar, üreticinin dolardaki düşüş dikkate alınarak 28 sent prim ile desteklenmesinin şart olduğunu söyledi.

 

Kendinizi Mail listemize ekleyin sitemiz ve sektörle ilgili gelişmelerden sizide haberdar edelim.

GÜNDEM

>> Üretici pamukta hayal kırıklığı istemiyor

>> Pamukta prim az, kayıp çok

>> Tarımı kur vurdu

>> Pamuk Adana'da çeyiz sandığı

>> Fındık piyasasında neler oluyor

>> Çiftçi de tarım da batıyor

>> Ayçiçeğinde avans fiyatı 460 bin TL

>> 5. Soya Toplantısı

>> Üretici ve Eurogap

>> Konya Tarım Fuarı