|
Sıcaklık oynamaları kuzey yarımküre üzerindeki koruyucu tabakaya, kısaca FCKW olarak adlandırılan maddelerden daha fazla zarar veriyor. Bugün hâlâ altmışlı yıllardaki iklimi yaşıyor olsaydık, Kuzey Kutbu'ndaki kimyasal ozon kaybı o kadar büyük bir sorun olmayacaktı diyor Alfred Wegener Kutup ve Deniz Araştırmaları Enstitüsü'nden Markus Rex . Fizikçi, Almanya, İngiltere ve Amerika'daki meslektaşlarıyla birlikte kuzey kutup bölgesi için kapsamlı bir ozon ve iklim araştırması sundu. Atmosfer araştırmacıları bu çalışma sırasında son on beş yıla ait tüm ölçüm verilerini incelemişler. Ayrıca stratosferde son 40 yıl içinde yaşanan sıcaklık oynamaları da kaydedilmiş. Kısa bir süre önce Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan araştırma sonuçlarına göre, Kuzey Kutbu'ndaki iklim, ozon tabakasına sanılandan çok daha fazla zarar veriyor. Soğuk geçen kışlar daha soğuk havaları getirince 90'lı yıllarda ve bu yüzyılın başında önemli ozon kaybı yaşandı diye açıklıyor Rex. Bilim adamları bununla birlikte yanlış anlaşılmak istenmiyorlar. Ozonun yapısı kimyasaldır ve öyle de kalacaktır. Ozona asıl zarar verenler ise klor ve bromdur. Bu yüzden FCKW (Flüor hidrokarbür) ve diğer teknik maddelerin yasaklanması önemli bir adım sayılmakta. Ancak stratosfer ne derece soğursa ozon da o denli incelir diyor Alman Havacılık ve Uzay Yolculukları Merkezi'nden (DLR) Martin Dameris. Almanya'daki Hohenpeissenberg Meteoroloji Gözlemevi'ne ait ölçümleri inceleyen atmosfer fizikçisi, stratosferin son kırk yıl içinde iki santigrat derece soğuduğunu, ortalama küresel sıcaklık artışının ise son yirmi yıl içinde 0,6 derece yükseldiğini bulmuş. Dünya iklimi ısınırken, stratosferin soğuması çelişki gibi algılanmamalı. Atmosfer tabakalarında git gide daha uzun ömürlü sera gazları birikerek sıcaklık tuzakları gibi etkiyorlar: Dünyadan geri yansıyan sıcaklık ışınlarını yakalayan gazlar bunların troposferde kalmasına neden olurlar. Bu şekilde üst tabakalarda ısı kaybı yaşanır. Dolayısıyla da stratosfer git gide soğur ki bu da zarar görmüş ozon tabakası için hiç de pembe bir tablo değildir. Kuzey kutbu üzerindeki sıcak-lık eksi seksen dereceye düştüğünde ozona za-rar veren klor ve bromun etkisi iyice güçlenir. Bu sıcaklıklar soğuk kış aylarında yaşanabilir diye kaygılanıyor Rex. Hesaplanandan bir derecelik bir sıcaklık farkı bile yaşanacak olursa önemli bir ozon kaybı beklenebilir. Eğer bu veriler gerçek-ten doğruysa, ozon deliğinin yüzyılın ortalarına kadar kapanması mümkün olmayabilir.
|
GÜNDEM>>
Don,
sel, kuraklık; tarıma doğa darbesi >> 22 Kuruluştan Başbakan Erdoğan'a açık mektup >> Ekonomi büyüyor, tarım küçülüyor >> Ulusal Süt Konseyi tasarısı yasalaşmayı bekliyor >> Tarım, biyoteknoloji ve kalkınma >> Erozyon >> İklim değişikliği ozon tabakasını bozuyor
|
