GÜNDEM

 
Tütünde Fiyasko

Yeni Tütün Yasası ile birlikte tütün üretiminde uygulanan sistem, daha ilk yılında başarısız oldu. TEKEL'in yıllardır uyguladığı destekleme alımlarını ortadan kaldırarak yerine üretici tütünlerinin yazılı sözleşme esası veya açık artırma yöntemiyle alım ve satımını getiren yeni sistemin açık artırma ayağı işlemeyince üreticinin yaklaşık 50 trilyon lira değerinde 15 milyon kilogram tütünü ortada kaldı.

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurulu, düzenlemesini yaptığı açık artırma sistemini önümüzdeki günlerde devreye sokacak. Bu kapsamda sözleşme yapmayan üreticilerin tütünleri ile sözleşme yapıp da fazla üretim yapan üreticilerin elindeki tütünlerin tespitini yapan Kurul, bu tütünleri tütün satış merkezleri kurarak veya kataloğa dayalı açık artırma sistemi yöntemiyle ihracatçı firmalara ve TEKEL'e sunacak.

İki sistem birarada yürümez
Ege Tütün ve Tütün Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, hem sözleşmeli üretimin hem de açık artırma sisteminin olduğu bir modelin uygulanamayacağını söyledi. Açık artırma sistemine özel sektörün katılımının olmayacağını belirten Özgener, "Belki şirketlere yurtdışından bir sipariş gelebilir. Ya da bazı firmalar fiyatları uygun bulabilir. Bu şekilde bir katılım olabilir. Ancak bu da çok az bir miktar için mümkün olur. Fakat görünen tablo yurtdışından ek bir sipariş gelmesinin imkansız olduğu. Keşke ek sipariş gelse de bu tütünler satılabilse" dedi. TEKEL'in de geçmiş senelerden farklı olarak popülist bir politika uygulamadığını dile getiren Özgener, ihtiyacı kadar tütün alan ve özel sektör firmaları gibi davranan TEKEL'in de açık artırmaya katılmayabile-ceğini belirtti. Özgener, "Açık artırma sistemi bu şekilde yürümez. İki sistem birarada olmaz. Ancak işin bir de sosyal yanı var. Gönlüm emek sarfedilmiş bir ürünün ortada kalmasına elvermiyor. Maalesef biz Tütün Kanunu çıkarken uyardık: 'Bırakın bu açık artırma sistemini. Buradaki ürüne bir talep gelmez' dedik. Ama dinletemedik" şeklinde konuştu.

Üretici: Perişan olduk
Torbalı'ya bağlı Demirciköy Muhtarı Osman Kutlu, sözleşme yapmayan ve elinde sözleşme fazlası tütün kalan köylünün perişan olduğunu söyledi. Elinde 40 balya tütün kalan üreticilerin bile olduğunu söyleyen Kutlu, "Üreticimiz gelecek sezon için tütün yerini hazırlayacak. Ancak parası yok. Bu tütünler ortada kalmamalı. TEKEL'in üreticiye sahip çıkmasını bekliyoruz" dedi. Geçmiş yıllarda 4 bin balya tütün üreten Demirciköy'de bu yıl ancak 2 bin balya tütün üretildiğini dile getiren Kutlu, "Üretici tütünden kaçıyor. Gelecek sezon köyümüzde bin 200 balya tütün üretileceğini tahmin ediyoruz" diye konuştu.

Tütün Kurulu'na suçlama
Manisa Ziraat Odası Başkanı Nuri Sorman, açık artırma sistemindeki sıkıntılardan Tütün Kurulu'nu sorumlu tuttu. Tütün Kanunu ile tütün üretiminde sözleşmeli sistem ile açık artırma sisteminin birarada yürümesinin esas alındığını söyleyen Sorman, "Ancak Yasa ile tütün üretimini planlayacak olan Tütün Kurulu, sözleşme sistemini öne çıkarırken açık artırma sistemini geri plana attı. Biz iki sistemin de kota ve üretim planlaması dahilinde belirlenmesini istiyoruz. Tütün Kurulu, ne kadar sözleşmeli, ne kadar açık artırma sistemiyle satılacak tütün üretileceğini tespit etmelidir. Bunlar yapılamıyorsa açık artırmalı sistem ortadan kaldırılsın" görüşünü dile getirdi.

Tütünler satılmazsa ticari değeri kalmaz
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Vakıf Mercimek, bu tütünün üreticinin elinde kalması halinde 1.5 ay sonra küfleneceği ve ticari değerinin yok olacağı uyarısında bulunarak, "Bir sistemden yeni bir sisteme geçerken üretici mağdur edilmemeli. Tütün Kurulu'nun etkin çalışması ile bu tütünler TEKEL'in ve özel tüccarın katılacağı açık artırma sistemi ile satılmalıdır" dedi. Sözleşmeli üretimin fiyat sistemi, üretim fazlalığı gibi birçok yönden üreticiyi sıkıntıya soktuğunu vurgulayan Mercimek, tütünde en iyi sistemin kataloga dayalı açık artırma sistemi olduğunu söyledi.

Açık artırma fiyatı da tartışılıyor
15 milyon tütünün satışı için açık artırma sistemi çalışmalarını yürüten Tütün Kurulu, birkaç gün içinde açık artırma başlangıç fiyatını belirleyecek. Tütün alım-satım yönetmeliğine göre her kalite grad-randıman için son 5 yılda Kurul'ca seçilecek 3 yılın ihracat fiyatının ortalamasının yüzde 50 eksiği açık artırma başlangıç fiyatı olarak belirlenecek. Kurul, dünyadaki ve Türkiye'deki gelişmeleri dikkate alarak bu oranı yüzde 75 eksiğine kadar uygulama yetkisine sahip. Buna göre A Grad tütün için başlangıç fiyatı kilogram başına 4 milyon 416 bin lira ile 2 milyon 208 bin lira fiyat aralığında olabilecek. Sözleşmeli üretimde ise A Grad tütünün kilogramı 4 milyon 200 bin lira. Başlangıç fiyatının yüksekliğinin sistemin işlememesine yol açacağını, düşük fiyatın da üreticiyi mağdur edeceğini düşünen Tütün Kurulu, fiyat belirlemekte zorlanıyor. Manisa Ziraat Odası Başkanı Nuri Sorman ise, "Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak başlangıç fiyatını 3 milyon 800 bin - 4 milyon lira belirlenmesini istedik. Ancak Tütün Kurulu, kilogram başına 2 milyon 200 bin lira fiyat düşünüyor. Bu fiyat piyasaya uymuyor" şeklinde konuştu.
Tütün Kurulu Başkanı Adalı: “Müşteri çıkmazsa bir şey yapamayız “
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı Niyazi Adalı, açık artırma sisteminin altyapısını oluşturmak için gerekli çalışmalara devam ettiklerini belirterek, "Ancak biz düzenleyici bir kurumuz. Bu tütünlere müşteri çıkmazsa yapacak birşeyimiz yok. Tüccara ' bu tütünleri alın' diyemeyiz" şeklinde konuştu. Açık artırma sisteminin işlemesi için başlangıç fiyatını çok yüksek tutmanın gerçekçi olmayacağını dile getiren Adalı, ziraat odalarını bu yöndeki suçlamalarının doğru olmadığını söyledi. Adalı, "Tüccarı ürkütmek istemiyoruz. Bütün çabamız tütünlerin satış şansı bulması içindir" diye konuştu. Tütün Kanunu'nda belirtildiği gibi sözleşmeli üretim ve açık artırma sistemlerinin birarada yürüyeceğini ifade eden Adalı, mevcut sıkıntının destekleme alımlarının yapıldığı geçmiş dönnemin alışkanlıklarından kaynaklandığını savundu.

Kendinizi Mail listemize ekleyin sitemiz ve sektörle ilgili gelişmelerden sizide haberdar edelim.

GÜNDEM

>> Çiftçiye destek paketi çıktı

>> GAP'ta ürün deseni değişecek

>> Üretici, buğday hasadına ithalatın gölgesinde başlıyor

>> Tütünde fiyasko

>> Zeytin ağaçlarında "solgunluk" tehlikesi

>> Yeni AB üyelerinden ilk darbeyi zeytinde yedik

>> Mısırın paydaşları biraraya geldi

>> Sistemden şikayetçiyiz

>> Destekleme primleri belirlendi

>> Dünya tarımından biz de binde 7 pay alıyoruz

>> Türk kirazı dünya pazarında

 
ANA SAYFAYA DÖN