SEKTÖREL

Gezici Laboratuvarlar Projesi

Amaç
Sabit laboratuvar hizmetinin ulaşamadığı yerlerde, üretimi artırmak, üretim maliyetini azaltmak için çiftçi tarlasında analiz yaparak gübreleme tavsiyesinde bulunmak ve ülke gübre ihtiyacını belirlemede veri tabanı oluşturmaktır.

Gerekçe
İnsanlığın varolduğu ilk zamanlardan beri sürdürülen tarım faaliyetleri sonucunda, topraklar bitki besin maddeleri bakımından gittikçe yoksullaşmış ve verim güçleri azalmıştır. Yetiştirilen ürünlerin hasat edilmesi sonucunda topraklardan önemli miktarlarda besin maddesi sömürülmekte ve toprak her yıl biraz daha fakirleşmektedir.

Tarım topraklarının verimli olabilmesi ve verim güçlerinin korunabilmesi ancak çeşitli şekillerde kaybolan besin maddelerinin, gübre uygulama-ları sonucunda toprağa geri kazandırılması ile mümkündür.
Tarımsal uğraşılarda amaç , birim alandan daha fazla ve nitelikli ürün almaktır. Üretim potansi-yelinden gereğince yararlanmak ve üretimi artırmak için teknolojik gelişmeleri yakından izlemek ve üretim girdilerini bilinçli bir biçimde uygulamak gerekmektedir. Tarımsal üretimin artırılmasında gübreleme en önemli faktörler arasında yer almaktadır. Gübrelemede verile-cek gübre çeşidi ve miktarının yanında bitki yetiştirilecek topraklarda var olan bitki besin maddeleri miktarının bilinmesine gereksinim duyulmaktadır.

Tarım ürünlerine talebin giderek yükselmesi, bitkilerin daha iyi beslenmesini temin ederek sağlanan ürün artışları ile karşılanmıştır. Yeni geliştirilerek kültüre alınan yüksek verimli varyetelerin bitki besin istekleri de doğal olarak yüksek olduğundan, gübreye olan talep iyice yükselmiştir.

Tarım sektöründe azot, fosfor ve potasyumlu gübrelerin giderek artan miktarlarda kullanıl-ması, diğer besin elementlerine olan ihtiyacı yükseltmiş ve magnezyum, kükürt gibi makro besin elementleriyle, birçok mikro besin elementlerinin noksanlıkları görülmeye başlan-mıştır.

Bu besinlerin yeterli düzeyde bitkiye sağlana-madığı hallerde, ürün kaybı olmakta, kalite özel-likleri bozulmakta ve ürünün pazar değeri de düşmektedir. Sonuç da üretici azot, fosfor ve po-tasyumlu gübreleri kullanmasına rağmen karlı bir çiftçilik yapamamakta, zarar etmektedir. Bu nedenle bilinçli ve ekonomik bir gübreleme yapabilmek için tarla toprağının analiz edilerek verilecek gübre çeşit ve miktarının belirlenmesi önem kazanmaktadır.

Günümüze değin yapılan çalışmalar üreticilerin büyük bir çoğunluğunun toprak analizi yaptır-maksızın gübreleme yaptığını ortaya koymak-tadır.
Oysa ki tarımsal girdilerin içinde gübrelerin payı oldukça yüksektir ve yoğun tarımın giderek yay-gınlaşmasıyla gübre kullanımı da hızla artmak-tadır.

Analize dayalı olmadan dekara verilecek bir kilogramlık fazla gübrenin bile zamanla oldukça ekonomik zararlara yol açacağı bilinmelidir. Çevreyi kirletmeden, birim alandan amaçlanan verimi azaltmadan ürün kalitesini bozmadan bitki ve ürün gelişimi sağlamak dengeli bir gübreleme ile mümkündür. Bilinçli ve dengeli bir gübrelemenin ilk adımı ise toprak analizleri ile bitkinin beslenme düzeyinin belirlenmesi ve buna göre gübreleme programları hazırlan-masıdır. Toprak analizleri bilinçli gübrelemenin olmazsa olmazıdır.

Ülkemiz topraklarının fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi, verimliliğinin sağlan-ması ve artırılması yönünde araştırma ve labo-ratuvar çalışmalarının yapılmasından Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Araştırma Enstitüleri ve İl Laboratuvarları sorumlu olarak; hizmetlerden yararlanacak ilgili kişi ve kuruluş-lar için toprak, su, gübre ve bitkilerde labora-tuvar analizlerinin yapılması, bunlara dayalı olarak gerekli tavsiyelerin ve eğitimlerin gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktadır. Bu kadar geniş bir kitleyi kapsamasına rağmen uygulamada İl laboratuvarlarının teknik ve idari sorunlar nedeniyle aktif çalışmadığı gözlem-lenmiştir.

1999-2003 yılları arasında toplam 550 bin toprak örneği analizi yapılmıştır. Toprak analiz laboratuvarlarının yarıdan fazlasının çalışma-ması, eleman ve mekan sorunun bulunması toprak analizlerinde bulunduğumuz durumu yeterince açıklamaktadır. İntensif tarım yapılan bölgelerde toprak analizlerinin her ekim döne-minde yapılması gerektiği, çayır ve mera alanla-rında ise hiç analiz yapılmadığı düşünül-düğünde konunun ihmal edildiği açıkça görülmektedir.
Çiftçi topraklarında gerekli analizlerin yapılması talebi, çiftçinin toprak analizlerinin gerekliliğine inandırılması ve özendirilmesi çok uzun yıllardan beri ilgili kuruluşlarca uğraşılmasına rağmen istenilen seviyeye gelemediği görül-mektedir. Üreticilerimizin büyük çoğunluğunu küçük işletmelerin oluşturması, toprak analizinin tarımsal üretimdeki öneminin bilinmemesi, çiftçilerin sabit laboratuvarın bulunduğu yerlere topraklarını analize getirmelerindeki zorluklar, toprak analizlerinin yeterli sayıda yapılmasına engel teşkil etmektedir. Bu durumda mevcut laboratuvarlar verimli ve etkin olarak kullanıla-mamaktadır.

Gübrelemenin başarısı için gerekli olan toprak analizleri çeşitli nedenlerden dolayı zamanında yaptırılamadığı hallerde çok kısa sürede ve az bir masrafla çiftçinin ayağına gidilerek uygulama şartlarında yapılabilen ve oldukça güvenilir sonuçlar veren analizler ile topraklardaki bitki besin maddesi miktarları ve dolayısıyla tarlala-rın gübre ihtiyaçları tespit edilebilmektedir.

Gezici Toprak Analiz Laboratuvarı projesi ile toprak analizleri çiftçinin ayağına gidilerek, kısa zamanda ve çok az bir masrafla tarlada yapılacaktır. Gezici Toprak Analiz Laboratuvarı ile toprağın bitki besin maddesi miktarları ve gübre ihtiyacı tespit edilecektir. Böylece daha bilinçli gübre kullanılacak ve gübre için yapılan harcama azalacaktır. Dolayısıyla üretimde maliyet düşecek ve kalite artacaktır.

Uygulama
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün toprak laboratuvarları toprak analizlerini çiftçiye çalıştığı ortamda sunamamaktadır. Bu bölgelerde Gezici toprak analiz laboratuvarı bizzat çiftçi tarlasında, çiftçiyle beraber toprak analizlerini yapacaktır.

Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün laboratuvarları ile Gezici Toprak Analiz Laboratuvarının bulunduğu İl Müdürlükleri müştereken, toprak analiz proğramı planlayıp yürüteceklerdir. Toprak analiz sonuçlarının çiftçiye çalıştığı ortamda sunulması Köy Hizmetleri laboratuvarlarının rutin analiz yapma yüklerini azaltacak, uzmanlık isteyen diğer toprak, su ve bitki analizlerine yönlendirecektir.

Köy Hizmetleri toprak laboratuvarlarının mevcut kapasitesinden faydalanılacak, tarım toprakları ile ilgili veri toplama çalışması da gerçekleş-tirilecektir. Oluşturulan toprak veri tabanı Tarım Bilgi Sistemine entegre edilecektir.
Gezici toprak laboratuvarı çalışma düzeni
Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'na bağlı İl Çiftçi Eğitim Şube Müdürlüğü koordinasyonunda İllerde yapılacak çalışmalar birbiriyle bağlantılı iki grup tarafından yürütülecektir:

1.Elektronik Toprak Analiz Laboratuvar Grubu
2.Toprak Verimlilik Test (Çabuk Tarla Testi) Grubu

Her bir gezici toprak analiz laboratuvarında çalışacak olan 1 adet mühendis ve 2 adet teknisyen , köy bazında çiftçi tarlalarında makro ve mikro element analizleri (pH, kireç, nitrat ve amonyum azotu, organik madde, fosfor, potas-yum, kalsiyum, magnezyum, mangan, çinko, demir ve bakır v.b.) yaparak çiftçiye gübre tavsiyesinde bulunacaktır.
Toprak örneklemesi yapılan yerin koordinatları GPS(Küresel Konumlama Sistemi) ile tespit edilecek ve yapı-lan analizler ile ilgili gerekli kayıtlar tutulacaktır. Aynı zamanda pilot bölgelerde İl Müdürlüğü yayım elemanları ve araştırmacılar da gerek-tiğinde ekibe katılarak çiftçilerin yeni teknolo-jilerden haberdar olmasını sağlayacak, çiftçi eğitimine ve çifçilerin diğer sorunlarının çözü-müne katkıda bulunacaklardır.

Ege, Akdeniz, Marmara,Güney Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgeleri toprak analizi ve gübre tavsiyesinde çalışma alanları olarak seçilmiş-lerdir.

Gezici toprak analiz laboratuvarının faydaları
Üreticinin tarlasında toprak ve bitki analizi yaparak gübre tavsiyesinde bulunmak suretiyle çiftçinin sabit laboratuvara gitmesine gerek kalmayıp üreticiyi masraf ve zaman harcamak-tan kurtaracaktır.

Üretim alanlarında önerilen gübre miktarlarının yeni ıslah edilmiş yüksek verimli bitki çeşitlerine göre yeniden araştırılmasını ve tespitini kolaylaştıracaktır.
Ekimden hemen önce çiftçi tarlalarında toprak analizlerinin yapılarak gübre tavsiyesinde bulunma, üreticiyi yayımcıya daha da yaklaştıracak arada sıcak ve karşılıklı güven ortamı oluşturacak ve çiftçinin eğitimi konusun-da iyi bir iletişim kurulacaktır.

Elde edilen veriler Ülkemizin gübre gereksini-mini ve tüketimini belirlemekte önemli katkı sağlayacaktır.

Bölgede gübreleme tavsiye ve toprak analizleri konusunda elde edilen sonuçların bilgisayar ortamına aktarılması ile gübrelemenin çevreye olan etkisi konusunda ileriye dönük araştırma-lara veri tabanı oluşturacaktır.

 

Kendinizi Mail listemize ekleyin sitemiz ve sektörle ilgili gelişmelerden sizide haberdar edelim.

>> Dünya pazarında Türk narenciyesi

>> Turunçgil sektörünün sorunları

>> Üretici örgütleri

>> AB'de üretici birlikleri

>> Gıda sanayinde hammadde sıkıntısı

>> Gezici laboratuvarlar projesi

>> Koyunculuk

 
ANA SAYFAYA DÖN