|
GAP BÖLGESÝNDE TARIMSAL
YAYIN
Ülkelerin sahip olduÛu insan kaynaklarÝnÝn nitelikleri
toplumsal ve ekonomik kalkÝnmada temel etmenlerdir.
EÛitim ise, insan kaynaklarÝnÝ istenilen yönde
geliþtirerek, kalkÝnmanÝn itici gücü haline getirmenin
en önemli araçlarÝndandÝr. EÛitim yatÝrÝmlarÝ,
çoÛunlukla fiziki sermaye yatÝrÝmlarÝnÝ tamamlamakta
ve onlarÝ daha üretken hale getirmektedir (1).
Bu
nedenledir ki hangi geliþmiþlik grubunda olursa
olsun tüm ülkeler, sÝnÝrlÝ kaynaklarÝnÝn bir bölümünü
insan sermayesine yatÝrmak durumunda kalmaktadÝrlar.
Ünsan sermayesine yatÝrÝm hem bireyin kendisine,
hem de yaþadÝÛÝ topluma fayda saÛlamaktadÝr.
GAP
Bölgesinde EÛitim ve YayÝma Ühtiyaç Geliþmekte
olan ve geri kalmÝþ ülkelerde kÝrsal nüfus kentsel
nüfusa göre eÛitim olanaklarÝndan daha az yararlanmaktadÝr.
Bu ise örgün eÛitim yanÝnda yaygÝn eÛitim üzerinde
önemle durmayÝ gerektirmektedir.
EÛitimin
çiftçi verimliliÛi üzerindeki etkisini araþtÝran
bir çalÝþmada 4 yÝllÝk temel eÛitim almÝþ üreticilerin,
almayanlara oranla daha üretken olduklarÝ belirlenmiþtir
(1). AyrÝca eÛitim düzeyi ile yenilikleri benimseme
arasÝnda iliþki olduÛunu gösteren çok sayÝda çalÝþma
bulunmaktadÝr (2). GAP, sahip olduÛu büyük potansiyeli
nedeniyle geliþmelerin tesadüfe bÝrakÝlmasÝnÝn
mümkün olamamayacaÛÝ boyutta bir projedir (3).
TarÝm kesimine örgütlü olarak müdahele etmede
önemli bir politika aracÝ olan tarÝmsal yayÝm
insanÝ odak almaktadÝr ve etkin kullanÝldÝÛÝnda
çok önemli faydalar saÛlamaktadÝr.
Ancak,
Projenin kÝsa bir süre öncesine kadar yalnÝzca
fiziki sermaye yatÝrÝm projesi olarak algÝlanmÝþ
olmasÝ ve insan unsurunun ikinci plana itilmiþ
olmasÝ, bugün yaþanan sorunlarÝn önemli bir nedeni
olarak ifade edilebilir. Buna göre fiziki sermaye
unsurlarÝnÝn kullanÝcÝsÝ insandÝr ve bu kitlenin
özellikleri ve geliþtirilecek nitelikleri baþarÝda
anahtar faktör durumundadÝr. Bölgede tarÝmsal
nüfusun eÛitim düzeyi oldukça düþüktür.
Erkek
nüfusun %76'sÝ, kadÝn nüfusun ise %45'i okuryazardÝr(1990).
Türkiye ortalamasÝ ise erkek nüfusta %89 ve kadÝn
nüfusta %72'dir(4). Bu deÛerler yetiþkin yaþ grubundakiler
ve özellikle kadÝn nüfus için incelendiÛinde çok
daha olumsuzdur. Bu durum bugün üretici konumunda
olan, üretim kararÝnÝ alan, kaynaklarÝ kullanan
ve üretim faaliyetinde bulunan yetiþkinlerin,
sahip olduklarÝ kaynaklarÝ etkin ve sürdürülebilir
kullanabilmeleri için yayÝma olan ihtiyacÝ göstermektedir.
GAP
Bölgesinde TarÝmsal YayÝm Hizmetleri Dünyada tarÝmsal
yayÝm hizmetleri %81oranÝnda TarÝm BakanlÝklarÝ
tarafÝndan yürütülmektedir(5). Avrupa ülkelerinde
ise önemli ölçüde üretici örgütleri (Üngiltere,
Üspanya ve Yunanistan dÝþÝnda) bu hizmeti vermektedir.
Türkiye'de tarÝmsal yayÝm hizmetlerini sunmak
için TarÝm ve Köyiþleri BakanlÝÛÝ görevlendirilmiþtir.
BakanlÝk bu hizmeti, yayÝmÝn kurumsallaþtÝÛÝ 1940'lardan
beri, ülke genelinde büyük ölçüde aynÝ paralelde
yürütmektedir.
AyrÝca
BakanlÝk dÝþÝnda doÛrudan görevi tarÝmsal yayÝm
olmayan ancak yayÝm faaliyetinde de bulunan çeþitli
kamu (Toprak Reformu Genel MüdürlüÛü, GAP Bölge
KalkÝnma Üdaresi BaþkanlÝÛÝ, AraþtÝrma Enstitüleri
vd) ve diÛer özel kuruluþlar bulunmaktadÝr(6).
Bugün Türkiye ve dolayÝsÝyla Gap bölgesi tarÝmsal
yayÝmÝnda çok önemli sorunlar bulunmaktadÝr.
Bu
sorunlarÝn genelde kaynaÛÝ olarak düþünülen ve
tartÝþÝlmasÝ gereken konular aþaÛÝda sÝralanmÝþtÝr:
1-YayÝmÝn
BakanlÝk tarafÝndan etkin olamayan bir þekilde
ve yetersiz motivasyonla verilmesi Tek tip yayÝm
yaklaþÝmÝ anlayÝþÝnÝn deÛiþtirilmesine, üreticilerin
aktif katÝlÝmÝnÝ ve paylaþÝmÝ saÛlayacak yayÝm
yaklaþÝmlarÝna olan ihtiyaç Benimsenen yayÝm yaklaþÝmÝnÝn
etkin olmamasÝ ve deÛiþim için yeterli çaba gösterilmemesi
Kamu'nun, yayÝmÝn özelleþtirilmesi yönünde düzenleyici,
özendirici ve teþvik edici olmasÝ Üretici örgütlenmesinin
yetersizliÛi nedeniyle bunlarÝn yayÝm fonksiyonunu
yüklenemesi DÝþ pazarlara yönelik üretim ve sözleþmeli
tarÝmÝn yaygÝnlaþtÝrÝlmasÝ GAP Bölgesinde Kamu
yayÝm hizmetleri EÛitim ve Ziyaret YaklaþÝmÝnÝ
esas alan TarÝmsal YayÝm ve UygulamalÝ AraþtÝrma
Projesi(TYUAP) kapsamÝnda verilmektedir. ÞanlÝurfa,
DiyarbakÝr, Mardin 1984, diÛer iller ise 1990
yÝlÝndan itibaren proje kapsamÝna alÝnmÝþtÝr.
GAP
Bölgesinde yürütülmekte olan yayÝm faaliyetlerinde
ortaya çÝkan sorunlar, ülke genelindeki sorunlardan
soyutlanamaz. Ancak ülke genelinde karþÝlaþÝlan
sorunlar bölgeye daha büyük boyutta yansÝmÝþtÝr,
denilebilir. Bölgede Kamu yayÝmÝnda varolan bazÝ
sorunlar ve çözümüne yönelik öneriler aþaÛÝda
maddeler halinde verilmiþtir:
1-Çiftçi
EÛitimi ve YayÝm Þubesi(ÇEYÞ) TarÝm Ül MüdürlüÛü'ndeki
þubelerden biridir ve hiçbir önceliÛi yoktur.
Oysaki kendisinden beklenen iþlev çok fazladÝr.
Bu nedenle BakanlÝk yayÝmÝ yeniden ele alÝnmalÝdÝr.
Ve ÇEYÞ'nin ayrÝcalÝklÝ þube haline dönüþtürülerek,
yayÝma tam zaman ayÝran güçlü bir otorite olmasÝ
saÛlanmalÝdÝr. Bölge illerinde eksik ziraat mühendisi
oranÝ %40.8 ve yayÝmcÝ ziraat mühendisi oranÝ
%42'dir. Eksik Köy Grubu TarÝm Merkezi oranÝ ise
%37.2'dir(7),(8). Bu veriler planlanan deÛerlere
henüz ulaþÝlamadÝÛÝnÝ göstermektedir. UlaþÝm araçlarÝ
ve yayÝmda kullanÝlacak öÛretim araçlarÝ yetersizdir(2),(9).
YayÝma ayrÝlan sÝnÝrlÝ kaynaklar(taþÝt-öÛretim
araçlarÝ vb), yayÝm amaçlÝ kullanÝlmalÝdÝr.
YayÝm
çalÝþmalarÝnda temel çalÝþma konusu üretim tekniklerini
geliþtirme üzerinde kurulmuþtur. Üþletme ekonomisine
yönelik konular ise ihmal edilmiþtir. YayÝmÝn
konu alanÝ içine karlÝlÝÛÝ ve etkinliÛi artÝrÝcÝ
konular alÝnarak, yayÝmÝn konu alanlarÝ geniþletilmeli
ve geliþtirilmelidir. Ülgili birimler arasÝnda
koordinasyon sorunlarÝ vardÝr. ...rneÛin yayÝm-araþtÝrma
birimleri arasÝnda önemli kopukluklar vardÝr.
Bunun için yayÝm için araþtÝrma kavramÝ üzerinde
durulmalÝdÝr. Çiftçi sorunlarÝnÝn öncelik almasÝ
ve çiftçi koþullarÝna (on-farm trials) uygun bulgular
elde etmek için yayÝm hiyerarþik olarak araþtÝrmanÝn
üzerinde olmalÝdÝr. Üreticilerin yayÝm faaliyetine
aktif katÝlÝmÝnÝ saÛlayacak yaklaþÝmlar üzerinde
durulmalÝdÝr.
AraþtÝrma
bulgularÝnÝn yayÝm birimine sunulmadan önce, bulgunun
ekonomik yararlÝlÝÛÝnÝ ve üretici koþullarÝna
uygunluÛunu ortaya koymak gereklidir.
1-YayÝm
elemanlarÝnÝn önemli bir bölümü yer deÛiþtirme(tayin
olma) eÛilimindedir. YayÝmcÝlarÝn uzun yÝllar
bölgede çalÝþmasÝnÝ saÛlayacak önlemler alÝnmalÝdÝr.
2-YapÝlan
iþe göre teþvik unsurlarÝ geliþtirilmeli, çalÝþanlar
arasÝnda rekabet oluþturulmalÝdÝr.
3-ÇalÝþanlarÝn
iþ tatmini ve motivasyonu üzerinde mutlaka durulmalÝdÝr.
4-YayÝm
elemanlarÝnÝn lisansta aldÝklarÝ yayÝmcÝlÝk niteliÛini
geliþtirici dersler yetersizdir.
-Ziraat
Mühendislerinin kendi uzmanlÝk alanlarÝnda çalÝþmalarÝ
saÛlanmalÝdÝr(2).
6-Grup
çalÝþmasÝnÝ benimseyen ve kendi konusunda uzman
personel seçilmelidir.
7-KadÝnlara
ve geleceÛin üreticileri olan gençlere yönelik
çalÝþmalar üzerinde durulmalÝdÝr.
8-Çiftçi
çocuklarÝnÝn TarÝm Meslek Liselerinde öÛrenim
görmelerine ortam hazÝrlanmalÝdÝr.
9-Bölgede tarÝmsal faaliyette bulunmak isteyen
iþsiz yada istekli Ziraat Mühendislerine arazi
tahsis edilmesi üzerinde önemle durulmalÝdÝr.
GAP,
bölge ve ülke genelinde önemli deÛiþimleri ortaya
çÝkarma potansiyeline sahiptir. Ancak; bölgede
yayÝmÝn etkinliÛinin düþük olmasÝ nedeniyle, eldeki
verileri dikkate alarak yayÝmÝn yeni bir bakÝþla
acil olarak düzenlenmesine ihtiyaç vardÝr.
Milyarlarca
dolar hacanarak ortaya konulan fiziksel yapÝlarÝn,
amaca uygun olarak sürdürülebilirlik ilkesi doÛrultusunda
kullanÝmÝnÝn saÛlanabilmesi için, bu kaynaklarÝ
ve yapÝlarÝ kullanacak kimselerin mutlaka eÛitimi
üzerinde titizlikle durulmalÝdÝr.
Etkin
çalÝþan bir yapÝnÝn hemen kurulmasÝ için, gerekli
mali kaynaklar ve ortam hazÝrlanmalÝdÝr. Bu istem
kaynaklarÝn sürdürülebilir kullanÝmÝ yönünde yalnÝzca
bölgenin talebi olarak algÝlanmamalÝ, bu ülkede
yaþayan herkesin talebi olarak algÝlanmalÝdÝr.
BU HABERLE ÝLGÝLÝ DÝÐER
GELÝÞMELER
Haber
listemize üye olup tarým sektöründeki haberlere,
geliþtirici herkese açýk tartýþma platfomlarýna
katýlabilirsiniz.
 .
|
Mail
adresinizi sol aþaðýya yazýn ve "Listeye
Gir" butonuna týklayýn. |
|
|
Karþýnýza
gelecek sayfadaki formu eksiksiz doldurun. |
|
