SEKTÖREL

Prof. Dr. Nüket Önelge
Ç.Ü. Ziraat Fakültesi
Bitki Koruma Bölümü


 Turunçgil Cüceleşme Hastalığı

Nüfusumuzun yarıya yakınının tarım ile uğraştığı ülkemizde virüs hastalıkları nedeniyle oluşan kayıplar özellikle çok yıllık bitkilerde önemli bir sorun oluşturmaktadır. Her ne kadar bu oluşan kayıplarla ilgili kesin bir sayı vermek mümkün değilse de turunçgil yetiştiriciliğinde virüs ve virüs benzeri hastalık etmenleri nedeniyle oluşan kayıplar % 50 civarındadır.Bu hastalıklara karşı sağlıklı ve sertifikalı bitkilerin kullanıldığı ülkelerde birim alandan elde edilen ürün miktarı bizim ülkemizde elde edilenin yaklaşık 2-3 katı kadardır.

Turunçgil tarımı ülkemizde son yıllarda özellikle Doğu Akdeniz Bölgesinde çok hızlı bir gelişme göstermektedir.Son on beş yıllık süreçte başta Turunçgil Araştırma Grubumuz olmak üzere bazı önder üreticilerinde katkıları ile Akdeniz ülkeleri, Florida ve Kaliforniya da yetiştirilen, ticari değeri yüksek, bölgemiz için yeni turunçgil çeşitlerinin ülkemize getirilmesi ve hastalıklardan arındırılarak üretime sokulması ile bu tarım kolunda üretim artışı ve kaliteli meyve üretimi hız kazanmıştır. Diğer yandan GAP ile tarla ve endüstri bitkilerinin yetiştiriciliği Güney Doğu Anadolu Bölgesine kaymaya başlamış ve turunçgil tarımının önemi daha da artmıştır.

Turunçgil tarımında verim ve kaliteyi etkileyen en önemli faktörlerin başında virüs ve virüs benzeri hastalık etmenleri gelmektedir.Doğu Akdeniz Bölgesinde turunçgil alanlarında yürütülen sörvey çalışmaları sırasında 1980'li yılların sonlarına doğru özellikle Tarsus ve İçel yöresinde turuçgillerde yoğun olarak yaprak kıvırcıklığı simptomları gözlenmeye başlamıştır.Hastalık belirtilerinin Turunçgil Kıvırcık Yapraklılık (Citrus Infectious Varigation = Citrus Crinkly Leaf) virüs hastalığı simptomlarına oldukça benzemesi nedeniyle hastalık bu isim altında adlandırılmış ancak yapılan çalışmalar sonucunda hastalık tablosunun daha farklı olduğu belirlenmiş ve farklı bir virüs hastalığı olabileceği bildirilmiştir. Hastalık Turunçgil Klorotik Cüceleşme (CCD) olarak adlandırılmıştır.

Hastalığın en belirgin simptomları genç yapraklar üzerinde gözlenen renk açılmaları ve klorotik alanların gelişmesi şeklindedir.Bununla birlikte yapraklarda buruşukluk, kırışıklık çarpıklaşmalar, yaprak alanının küçülmesi ve kayık şeklinde yaprak gelişmesi en belirgin simptomlar arasındadır.Yaprak simptomları genellikle ilkbahar ve sonbahar aktif sürgün dönemlerinde daha belirgindir.Ancak olgun yapraklar üzerinde de simptomlar kalıcı olabilmektedir.

Hastalık limonlarda, altıntoplarda mandarin ve tanjeloları etkilemektedir.Portakal çeşitleri diğer çeşitlere oranla biraz daha toleranttır.
Hastalık bulaşık aşı gözü ve mekanik olarak, budama aletleri ve aşı bıçakları ile taşınmaktadır.Ancak diğer önemli yayılma yolu vektördür. Defne beyaz sineği (Parabemisia myricae) CCD hastalık etmenini taşımaktadır. Bu hem ülkemiz hem de dünya için yeni bir bulgu olmuştur.Bu hastalık dünyada beyaz sinek ile taşınan ilk turunçgil virüs hastalığıdır.
Hastalığın ilk kez 1991 yılında Turunçgil Bülteni ile duyurusu tüm bölge üreticisine yapılmıştır.O yıllarda Mersin bölgesinde yoğun olan ancak Adana bölgesinde sadece iki bahçe bulaşık olarak belirlenmişken geçen yıllar içinde özellikle hastalıklı fidanların dikimi hastalığın Adana ilinde de artış göstermesine, yayılmasına neden olmuş ve olmaya da devam etmektedir.
Bölgede yeni dikim yapan üreticilerimizin yeni bahçe tesisi için özellikle fidan alırken dikkatli olması gerekmektedir. Açıkta yetiştirilen fidanlarda hastalık daha yoğun olarak gözlenmektedir. Hastalıklı fidanlarla yapılan dikimlerde ağaçlar gelişememekte ve verim alınamamaktadır.Hastalık belirtisi göstermeyen kaynağı belli olmayan fidanlarda zamanla bu hastalığın belirtileri gözlenebilmektedir.Aşı gözü kaynağı belli olan sağlıklı fidan kullanımı ileride karşılaşılacak sorunları engelleyecektir.

Kaynaklar:
Korkmaz,S.,1997.Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgillerinde Vektörle Taşınan Virüs Benzeri Bir hastalığın Yayılması,Taşınması,Duyarlı Tür ve Çeşitlerin Belirlenmesi ve Tanısı Üzerine Araştırmalar.Doktora Tezi.Ç.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü.70s.

Resim1:Tarsus yöresinde açıkta yetiştirilen limonlarda CCD hastalığının yapraklarda oluşturduğu kıvrılmayar ve kloratik renk açılmaları.

 

 

Kendinizi Mail listemize ekleyin sitemiz ve sektörle ilgili gelişmelerden sizide haberdar edelim.

 

SEKTÖREL

>> Kivi yetiştiriciliği

>> Turunçgil cüceleşme hastalığı

>> Elma bahçelerinde zararlılar

>> Gölbaşı Süt Birliği

>> ALARA, Çukurova'yı Kaliforniya yapmayı planlıyor

>> Fransız İnekleri




 

ANA SAYFAYA DÖN
 


Copyright©1996-2000 Cine-Tarım A.Ş. Her hakkı saklıdır.
Cine-Tarım A.Ş.'nin yazılı izni olmaksızın hiçbir yazılı ve görsel malzeme kısmen ya da bütünüyle kullanılamaz.