|
Ülkemiz ekonomisinin genel göstergelerine baktığımızda bir büyümenin olduğu görülmektedir. Geçenlerde Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı'nca yayınlanan 2004 yılı ilk çeyreğine ilişkin GSMH değerleri ekonomiden sorumlu Devlet Bakanımız Sn. Ali Babacan tarafından kamuoyuna açıklandı. Sn. Babacan sözlerinde; "Birinci çeyrek ile ilgili büyüme oranı beklentilerin çok üstündedir ve sevindirici bir gelişme olarak da yüzümüzü güldürmüştür" diyor ve ekliyor: "İlk çeyrekte gayri safi milli hasıla yüzde 12.4, gayri safi yurtiçi hasıla ise yüzde 10.1 oranında büyüdü ve bu geçtiğimiz son dört çeyreğe bakacak olursak oldukça sevindirici bir gelişmedir." Oysa büyümenin var olmasından çok sağlıklı olup olmadığı çok daha önemli olmalıdır. Aynı dönemde dış ticaret istatistiklerine bakacak olursak 18.209 milyon USD ihracat değerimizin 2003 yılının aynı çeyreğindeki ihracata göre yüzde 29.8 oranında bir artış gösterdiğini, diğer yandan 28.627 milyon USD ithalatımızın da 2003 yılının aynı çeyreğine göre yüzde 46.2 oranında artış gösterdiğini görüyoruz. Kısaca, 2003 yılı ilk çeyreğinde görülen dış ticaret açığımız 5551 milyon USD düzeyinde iken 2004 yılı aynı dönemde bu açık 10.419 milyon USD düzeyine çıkmıştır ki, bu da dış ticaret açığımızın neredeyse yüzde 100'lük bir artış gösterdiğinin resmidir. Kısaca her geçen gün/ay/çeyrek/yıl daha çok ithal eden bir ülke olma yolunda oldukça başarılı sayılırız. Sektörler itibarıyla gelişme istatistiklerine bakılacak olursa gerileyen tek sektör olduğunu görüyoruz; o da "tarım". Tarım sektörü katma değerinin 2004 yılı ilk çeyreğinde yüzde 7.5 oranında gerilemiş olduğu açıklandı. Tarım sektöründeki bu gerilemeye alt sektörler itibarıyla baktığımızda çiftçilik (bitkisel üretim) ve hayvancılık alt sektörü (tarım sanatları hariç) katma değerinin gerçekte yüzde 7.5 değil, yüzde 10.8 oranında gerilediği, ormancılık alt sektörünün yüzde 4.5 oranında gerilediği, balıkçılık alt sektörünün katma değerinin ise yüzde 2 oranında büyüme gösterdiği görülmektedir. Diğer yandan, DİE tarafından yapılan açıklamada, Toptan Eşya Fiyatları Genel İndeksi'nin 2004 Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 1.05'lik düşüş gösterdiği belirtiliyor. Bu düşüşü de sektörler itibarıyla irdeleyecek olursak, tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektörü genel indeksinde yüzde 8.1 oranında düşüş yaşanırken, madencilik ve taşocakçılığı sektörü genel indeksinde yüzde 8.7 artış, İmalat Sanayi Sektörü Genel İndeksi'nde yüzde 1.3 artış, Elektrik, Gaz ve Su Sektörü Genel İndeksi'nde de yüzde 0.1 artış olduğu görülecektir. Kısaca enflasyonun düşmesindeki tek etken sektörün de tarım olduğu söylenebilir. Yani tarım sektörü bir yandan üretimde daralma yaşarken, diğer yandan da çiftçinin eline geçen fiyatlar itibarıyla da düşüş göstermektedir. Devlet Bakanı Sn. Ali Babacan bir ifadesinde ekonomideki söz konusu gelişmeleri ve sıhhatli bir büyümeyi kastederek şu benzetmeyi yapmıştır: "Meyve, sebzeler vardır hormonlu, hızlı büyür ama lezzetsiz bir meyve ortaya çıkar. Bir de tarımda bu aralar önemli bir akım var, organik tarım denilen. Belki böyle çok büyük, gözalıcı değil ama oldukça sıhhatli, lezzetli... Bir benzetme yapmak gerekirse bizim son 1.5 yıldır elde ettiğimiz büyüme rakamları gerçekten çok sıhhatli ve uzun vadeli, sürdürülebilir cinsten büyümedir." Sn. Babacan, organik tarım benzetmesi ile "tarımda ilaç, gübre, teknoloji, vb. girdilerin kullanımına, üretimi desteklemeye ve üretim artışına gerek olmadığını", sıhhat ve lezzet benzetmesi ile de "tarım sektörünü bir yandan desteksiz bırakırken, diğer yandan oldukça iştah kabartan lezzetteki sektörün birileri tarafından afiyetle yenebileceğini" ve bunun da "sürdürülebilir cinsten" olması gerektiğini filan mı söylemek istedi, pek anlaşılamadı. 2003 yılının tamamında tarım sektörü katma değeri yüzde 2.5 oranında
azalırken, sanayi sektörü katma değeri yüzde 7.8, hizmet sektörü
katma değeri de yüzde 6.7 oranlarında artış göstermiştir. Aynı
yılda GSMH'nin yüzde 5.9 oranında bir artış gösterdiğini görüyoruz.
Özellikle 2003 yılının son çeyreğinde tarım sektörünün yüzde -9.6
gibi oldukça yüksek bir oranda küçüldüğü düşündürücüdür. 2004
yılı ilk 4 ayı içinde sadece tarım ve ormancılık faaliyet alanında
bir önceki yılın (2003) aynı dönemine göre ihracatta yüzde 9.9'luk
bir artış meydana gelirken, ithalatta bu oran yüzde 37.5 gibi
oldukça dikkate değer bir artış göstermiştir. Buna göre 1963-2001 yılları arasında hizmet, sanayi ve tarım sektörlerinin GSMH'ye katkıları sırasıyla yüzde 59, yüzde 22 ve yüzde 19 olarak gerçekleşmiş, ancak aynı dönem içerisinde bu sektörlere yapılan sabit sermaye yatırım paylarının yine aynı sırayla; yüzde 63, yüzde 31 ve yüzde 6 olduğu görülmektedir. Kısaca, çok düşük sermaye yatırımlarına karşılık çok daha yüksek bir katma değer sağlama özelliğindeki tarım sektörü, GSMH'ye yüzde 19 katkısına karşılık, SSY'lerinden sadece yüzde 6'lık bir pay almıştır. Kaldı ki, sanayi üretimimizin de yaklaşık yüzde 50'sinin tarıma dayalı olduğu bilinmektedir. Tarım sektöründe yaşanan küçülme/gerilemenin nedenleri arasında;
Olumsuz hava koşullarının gittikçe artan sıklıkta görülmesi, Tarımsal
ürün ekim alanlarının gittikçe daralması, Ürün verimlerinde görülen
düşüşler, Döviz kurlarında yaşanan düşüş ve üretim maliyetlerindeki
artış nedeniyle üretim ve rekabet gücünün sekteye uğraması, Acaba tarım sektörümüz neden bu duruma düştü? Plansız ve yetersiz tarımsal sulama Hayvansal üretimde neredeyiz? Diğer yandan sağmal (süt) sığırların süt verimi yıllık ortalama olarak ABD'de 7500 kg, AB'de ise 5552 kg'dır. Bu miktar İsveç'te 7210 kg, Danimarka'da 6717 kg, Hollanda'da 6558 kg, İtalya'da 5000 kg, Yunanistan'da 3400 kg ve Türkiye'de ise her ne kadar damızlık süt sığırı yetiştiricileri birliklerinin faaliyet alanlarında Avrupa ortalamalarına nispeten yaklaşılmış olsa da ülkemiz genel ortalamasının 1600 kg civarında olduğu bilinmektedir. Bunun temel nedenleri arasında, ekonomik olmayan işletme büyüklüklerinin olması, kaliteli kaba ve kesif yem kullanımında yeterli bilgi ve teknolojinin kullanılamaması, belgeli damızlık kullanılmaması, örgütsüzlük, kayıt sisteminin yaygınlaşamaması ve genel ekonomi ve tarım politikalarında yaşanan sıkıntılar gelmektedir. Sektörün kaliteli kaba yem ihtiyacının yaklaşık 50 milyon ton civarında olduğu bilinmekte, ancak bunun sadece 18-20 milyon tonu sağlanabilmektedir. Kesif yemde ise hemen hemen tamamen dışa bağımlı durumda olduğumuz bilinmektedir. Hayvancılık sektöründe, fiyatların yükselmesi durumunda hayvan varlığının hemen artırılabilmesi mümkün değildir. Aynı şekilde fiyatların düşmesi durumunda da üretimin yavaşlatılması olası değildir. Piyasa koşulları ve ekonomik istikrarsızlık, sektörde hayvancılık faaliyetinden vazgeçilmesine veya hayvanların kesilerek yok olmasına neden olabilmektedir. Şartların iyileşmesi durumunda ise kısa bir zamanda yerine yeni hayvanların konulması mümkün olamamakta ve sektörde gittikçe artan oranlarda dışa bağımlılık kaçınılmaz olmaktadır. Tarımda destekleme politikaları nasıl olmalı? En iyi Türk tarımı ölü olanıdır! Ülkemizin tarımsal potansiyeli gerek kalite ve çeşitlilik, gerekse miktar ve verim itibarıyla birçok üründe özellikle ABD ve Avrupa Birliği üyesi gelişmiş ülkeleri tedirgin etmektedir. Soruyorum; gümrük birliği kapsamında neden sadece sanayi ürünlerinin serbest ticareti bulunmaktadır? Neden yaş meyve ve sebze kapsam dışında tutulmuştur? Söz konusu birlik eğer ki karşılıklı çıkarları gözetiyorsaydı işlenmemiş tarımsal ürünlerin de kapsam içerisinde olmasını kabul etmesi gerekmez miydi? Ortada bir gerçek var ki, AB'yi en çok tedirgin eden sektörümüz tarımdır ve bu sektör zayıflatılmadan veya kontrol altına alınmadan AB üyeliğimiz hayaldir. Söz konusu kontrolün de küreselleşme politikalarının aracı kurumu olan IMF'ye verdiğimiz niyet mektuplarının baskısıyla hayata geçirilmeye çalışıldığı ortadadır. Özelleştirme politikaları ile tarım sektörümüzü ayakta tutan iç ve dış pazarlarda rekabet şansını artıran her türlü kamu kuruluşu tasfiye edilmiş ya da halen edilme aşamasındadır. Bunlar arasında EBK, SEK, Şeker Fabrikaları, TEKEL, Gemlik ve İGSAŞ Gübre Fabrikaları, Türkiye Zirai Donatım Kurumu, Türkiye Ziraat Bankası sayılabilir. En çarpıcı örneği olan TEKEL, ülkemizin en önemli kuruluşlarından birisidir ve aynı zamanda bağımsızlığımızın sembolü, ulusal varlığımızdır. TEKEL, sigara ve içki sanayiimizin tek ulusal kuruluşudur, bir kamu işletmesidir, halkın malıdır, ülkemizin en kârlı kuruluşlarından biridir, gelirleri ve kârı, yabancıların değil, ülkemizin kasasına gitmektedir. TEKEL, yüzbinlerce tütün üreticisinin, ürününün alım ve fiyat garantisidir. TEKEL, otuz bini aşkın işçi ve memurun ekmek kapısıdır. Böyle bir kuruluş, nasıl oluyor da önce zarar eden bir kuruluş haline getirilmeye ve bu sayede haklı gerekçeler yaratılıp özelleştirmeye zemin hazırlanmaya çalışılıyor anlaşılır gibi değildir. Tarım sektörümüz üzerindeki en son darbe de Kamu Yönetimi Temel Kanunu'dur. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın merkez teşkilatının daraltılması ve taşra teşkilatının da il özel idarelerine devredilmesini öngören söz konusu tasarı esas itibariyla Anayasamıza da aykırı bir durum göstermektedir. Zira, Anayasamızın 45. maddesine göre, tarım alanlarının korunması, tarımsal üretimin planlanması, girdilerin sağlanması, tarımsal üretimin artırılması, üreticinin ürününün katma değerine sahip çıkacağı bir pazar yapısının oluşturulması; kamusal uğraş alanları olup sayılan görevlerin devlet tarafından yerine getirilmesi öngörülmektedir. Oysaki, tasarı ile Tarım Bakanlığı'nın taşra teşkilatı belediyeler, meslek kuruluşları ve üniversitelere pay edilerek, merkezi planlamaya dayalı ve özel uzmanlık bilgisi gerektiren tarım hizmetlerinin etkinlik ve verimliliğinin büyük oranda düşeceği ortadadır. Söz konusu hizmetlerde yerel siyasi baskıların artması, kaynakların plansız kullanımı, bölgeler arası fırsat eşitsizliğinin ortaya çıkması, toprak ve su gibi doğal kaynaklarımızı korunmada zorluklar yaşanması ve Köy Hizmetleri sayesinde çiftçiye verilen arazi tesviye, yol yapımı, vb. desteklerin de yok olması söz konusu olacaktır. Ayrıca, bakanlık teşkilatı çalışanları da "kamu çalışanı" statülerini kaybederek, statü ve kazanılmış haklarından mahrum kalacaklardır. Söz konusu tasarı kapsamında kapatılarak devredilecek kurumlar arasında; Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, TZDK AŞ, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, GAP Kalkınma İdaresi Başkanlığı gibi ülke tarımımız için yaşamsal öneme sahip kurumlar da yer almaktadır. Peki ne yapmalıyız? Sulama yatırımları öncelikle ve ivedilikle yapılmalı, halen ancak yüzde 17-18 düzeylerinde gerçekleşme oranında kalan GAP projesi tamamlanmalı. Mera Yasası hayata geçirilmeli, kaba yem üretiminin yaygınlaşması sağlanmalı, mera alanlarının işgalinin önlenmesi sağlanmalı ve bu işgale neden olacak yasal mevzuat derhal durdurulmalı. Tarıma destek sağlayan tarımsal KİT'lerin özelleştirilmesi ve kapatılmasının önüne geçilmeli. Tarım ürünleri ve üretim girdilerinin ithalatını azaltmaya yönelik politikalar oluşturulmalıdır. DGD ödemeleri üretimle ilişkilendirilmeli, üreticiye ulaşması sağlanmalı, yeterli miktar ve zamanında yapılmalı.Doğru kapsamda, doğru zamanda ve doğru bir yapıyla ülkenin gerçeklerine uygun tarım destekleme politikaları oluşturulmalı, hayata geçirilmeli ve istikrarla sürdürülmelidir. Batan bankalara devlet bütçesinden aktarılan onlarca milyar doların yanında tarım sektörüne yapılacak birkaç milyar dolar çok görülmemeli Hepsinden önemlisi, dışa bağımlı ve teslimiyetçi değil, dünya ile uyumlu bağımsız ulusal politikaların ülkemiz şartlarında oluşturulması ve istikrarlı uygulamalar sağlanmalıdır.
|
GÜNDEM>> Yoksa tarımımız küçülmüyor da çöküyor mu?
|
