|
 GÜNDEM
1 Katrilyon Don
Zararı
İhracatçılar endişeli
Fındık fiyatlarının geçen yıla göre yüzde 100'den fazla artırıldığına
dikkat çeken ihracatçılar bu fiyatlar ile ihracat yapmanın çok
zor olduğunu ifade ettiler. Fındık fiyatındaki artış nedeniyle
iç piyasada hammadde olarak fındığı kullanan Ülker, Sagra ve diğer
sanayiciler ise fındıklı ürünler yerine alternatif ürünlere veya
daha az fındıklı ürünlere yöneliyorlar.
Dünya fındık üretimi ve ihracatında yüzde 75 paya sahip olan
Türkiye, son yılların en zorlu sezonunu yaşıyor. Nisandaki aşırı
soğuk ve don nedeniyle Doğu Karadeniz'de üretim yüzde 70 oranında
azalırken, bunun sonucu olarak da 1 katrilyonluk zarar ortaya
çıktı. Sakarya bölgesi dışında fındık üretimindeki düşüş fiyatlara
da yansıdı. Fiskobirlik, geçen yıl 2 milyon 500 bin lira olarak
belirlediği Giresun kalite fındığın fiyatını bu yıl yüzde 110
artış ile 5 milyon 250 bin lira olarak açıkladı. İhracatçılar
ise rakama tepki göstererek "Bu fiyatlarla ihracat yapamayız.
250 bin ton olan iç fındık ihracatımız 150 bin tona kadar gerileyecek.
Alıcılar öncelikle İtalya, Azerbaycan veya Gürcistan fındığını
alacaklar. En son Türkiye'ye bakacaklar" dediler.
Fiskobirlik: Fiyat yüksek değil
Fiskobirlik Genel Müdürü Cemal Öztürk, piyasadaki fındık fiyatını
açıkladıklarını, bu nedenle hiç kimsenin "yüksek fiyat"
suçlamasında bulunamayacağını söyledi. Öztürk, görüşlerini DÜNYA'ya
şöyle açıkladı: "Bizim açıkladığımız fiyatlar brüt fiyatlardır.
Giresun kalite için 5 milyon 250 bin lira açıkladık ama bu kalitede
fındık pek yok. Levant kalite için ise, brüt 5 milyon 50 bin lira
açıkladık. Bunun yüzde 11.6 yasal kesintileri düşüldükten sonra
4 milyon 464 bin 200 lira net fiyat ortaya çıkıyor. Piyasada da
bu fındık şu anda 4 milyon 550 bin liradan işlem görüyor. Biz
piyasadaki fiyatı tescil ettik. Bu nedenle kimse bize yüksek fiyat
açıkladınız suçlamasında bulunamaz. Ben inanıyorum ki, özel sektör
bizim fiyatımızın çok üzerine çıkacak ve 5-6 milyon liradan fındık
alacak. Aksi takdirde fındık alamayacak. Ekonominin kuralı ürün
az olursa fiyatı yükselir. Bu sene en iyi tahminle rekolte 330
bin ton olacak."
`Anahtarı devlete verelim' eleştirisi
Karadeniz Fındık ve Mamülleri İhracatçılar Birliği Başkanı Ahmet
Başkan ise fiyatlara tepki gösterdi. Başkan, bu fiyatlar ile fındık
ihracatının çok az olacağını belirterek: "Biz ihracatçılar
olarak anahtarlarımızı devlete teslim edelim bakalım ihracatı
nasıl yapacaklar" dedi. Fındık üretiminin ülke genelinde
az olmadığını belirten Başkan, şu değerlendirmeyi yaptı: "Fiskobirlik
bu fiyatı kimin için ilan etti? Fındık az deniliyor. Fındık olmayan
yerde gerçekten hiç yok, ama olan yerde de geçen yıla göre iki-üç
kat daha fazla var. Türkiye genelinde üretim az değil. Bu fiyat
"spekülasyon" fiyatıdır. Bu fiyatlarla ihracat çok az
olur. Çünkü açıklanan fiyatın dolar karşılığı ton başına 700-800
dolardır. Masrafı ile birlikte 1000 doları bulur. Bu fiyatla kim
fındık alır? Anahtarlarımızı devlete verelim ihracatı yapsınlar."
Özongun: Spekülatif artırılıyor
İstanbul Fındık ve Mamülleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ufuk
Özongun ise, fiyatların spekülatif amaçlı olarak arttığını belirterek:
"Açıklanan fiyatlar ile asıl üretim merkezi olan ve fındıktan
başka bir seçeneği olmayan Doğu Karadeniz üreticisi cezalandırılırken,
geçen yıl 1 ton fındığı olan bu sene 3 ton üreten Batı Karadeniz'deki
üretici ödüllendirildi. Fiyat 15 milyon bile olsa Doğu'daki üretici
için farketmiyor. Bunun olumsuz sonucu şu. Batı Karadeniz'de her
türlü ürün üretilebilirken şimdi elma ağaçları kesilecek fındık
dikilecek, fabrikalar yıkılıp fındık dikilecek" dedi.
50 bin lira, mesajdır
Yavuz Gıda Sanayi Genel Müdürü Kenan Yavuz ise, Fiskobirlik'in
laf oyunu yaptığını iddia ederek: "İhracatçı olarak bizim
beklediğimiz fiyat 3.5 ile 4 milyon lira arasındaydı. Ama Levant
kalite fındık için 5 milyon 50 bin lira açıkladılar. Herkes şokta.
Bu 50 bin lira bir mesajdır. Fiyatın piyasada daha da yükseleceği
mesajını vermek istiyorlar. Bizim bu fındığı ihraç etmemiz gerekiyor.
Ama bu fiyatlarla ne kadar ihracat yapabiliriz? Ben inanıyorum
ki son yıllarda 250 bin ton olan iç fındık ihracatımız 150 bin
tona kadar gerileyecek. Alıcılar öncelikle İtalya, Azerbaycan,
Gürcistan fındığını alacaklar. En son Türkiye'ye bakacaklar"
diye konuştu.
İhracatçı sayısı azalıyor
Fındıkta yaşanan sorunlar ve fiyat istikrarsızlığı nedeniyle her
yıl birçok ihracatçı veya tüccar zor duruma düşerek piyasadan
çekiliyor. Üç kuşaktır fındık sektöründe faaliyet gösteren Gürsoy
Tarım Ürünleri Gıda Sanayi AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Gürsoy,
son 10 yılda fındıkta uygulanan kısa vadeli dengesiz politikalardan
sadece üreticinin değil ihracatçı ve tüccarında yüzde 70'inin
tasfiye olmasına neden olduğunu söyledi. Fındıkla ilgili her kesimin
ağır bedeller ödediğini ileri süren Gürsoy: "Böyle bir ortamda
açıklanan 5 milyon 50 bin liralık fiyat Avrupa'daki alıcılar tarafından
çok yüksek bulundu. Burada fiyattan çok Fiskobirlik ve Ziraat
Odaları'nın yürüteceği politika önemli. Geçen yıl olduğu gibi
psikolojik bir politika ile "fındığınızı satmayın fiyat iki
katına çıkar" diye kampanya yürütülürse bu herkese çok zarar
verir. Yüzde yüz fındık almak zorunda olan alıcılar dışında kimse
bu fiyatlarla fındık almak istemez. Önce İtalya ve diğer ülkelerdeki
fındıklar alınacak en son Türkiye'den alım yapacaklardır."
Borsacılar desteğini çekti
Trabzon Ticaret Borsası Meclis Başkanı Mehmet Cirav ve Yönetim
Kurulu Başkanı Sebahattin Arslantürk yaptıkları ortak açıklama
ile geçen yıl uyguladığı fiyat politikası ile destek verdikleri
Fiskobirlik'e bu yıl destek vermeyeceklerini açıkladılar. Fiskobirlik'in
fiyatın arkasında durarak hızla alıma geçmesini isteyen Arslantürk
ve Cirav, açıklamalarında şu görüşlere yer verdiler: "Aksi
takdirde verilen taban fiyat üreticiyi aldatmaya yönelik olacaktır.
Üretici, Fiskobirlik'e zamanında fındığını teslim edip parasını
peşin olarak alamazsa, açıklamış oldukları bu fiyat askıda kalacaktır"
Fındık Komisyoncusu Osman Çakmak ise, açıklanan bu fiyatın önceden
bağlantı yapmış ihracatçıları çok zor durumda bırakacağını söyledi.
Fındığın az olması nedeniyle fiyatların Fiskobirlik tarafından
açıklanan 5 milyon 50 bin liranın da üzerine çıkabileceğini belirten
Çakmak, piyasanın herkes tarafından iyi izlenmesi gerektiğini
sözlerine ekledi.
Üreticiye göre fiyat iyi ama fındık yok
Fındık fiyatlarını olumlu bulan üretici ise, üretimin az olması
nedeniyle sadece belli bir kesimin bundan yararlanacağını ifade
ediyor. Giresun Ziraat Odası Başkanı Özer Akbaşlı, Fiskobirlik'in
fiyatlarının akılcı ve üreticiyi korumaya yönelik olduğunu söyledi.
Üretim düştü, fiyatlar arttı
Dünya fındık üretiminin ve ihracatının yüzde 75'ine sahip olan
Türkiye, uzun yıllardan beri üretim fazlasını önlemek amacıyla
fındık dikim alanlarını sınırlamaya çalışırken bu sezon şok bir
üretim düşüşü ile sarsıldı. Yıllık ortalama 550-600 bin ton kabuklu
fındık üretimi olan Türkiye'nin 2004 yılı fındık üretiminin 358
bin ton olması bekleniyor. Bu üretimin önemli bölümü geleneksel
üretim bölgesi olan ve en kaliteli fındığın üretildiği Doğu Karadeniz'de
değil, Batı Karadeniz'de olması bir başka önemli nokta.
Özellikle dünyanın en kaliteli fındığının yetiştiği Giresun ve
en fazla üretimin olduğu Ordu'da bu yıl üretimin yüzde 70'e varan
oranlarda azalması ülke ekonomisine ve bölge ekonomisine olumsuz
yansıyacak. Üretimdeki bu şok düşüşün nedeni ise, Doğu Karadeniz'de
nisanın ilk haftası yaşanan aşırı soğuk nedeniyle meydana gelen
don.
İl bazında oluşturulan Hasar Tespit Komisyonları raporlarına
göre bu bölgede 2004 ürünü fındık üretimi geçen yıla göre yüzde
70 oranında azaldı.
Fındık üreticisinin yaklaşık 1 katrilyon lirayı bulan zararının
ise 2090 sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak
Yardımlar Yasası kapsamında karşılanması için hasar tespit çalışmaları
yapıldı. Ordu Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Onur Şahin,
Ordu'da 320 trilyon, Giresun'da 214 trilyon, Trabzon'da ise 90
trilyon lira zarar tespiti yapıldığını belirterek görüşlerini
DÜNYA'ya şöyle açıkladı: "Yaşanan don felaketi nedeniyle
bölgenin toplam zararı 1 katrilyon lira civarında. Yapılan tespitlerde
fındık üreticisinin zararı ortalama yüzde 70 seviyelerinde. Dolayısıyla
bu çiftçilere yardım yapılması yasal bir zorunluluk."
Fiskobirlik'in fındık alımı nasıl olacak?
1- Alımlara 20 Ağustos Cuma günü 50 alım merkezinde başlanacak.
2- Fiskobirlik ortağı olmayan üreticilerden fındık alınmayacak
3- Ödemeler peşin yapılacak, emanet olarak fındığını teslim etmek
isteyenlerin fındığı alınacak.
4- Fındık fiyatı, 50 randıman Levant kalite tombul fındık için
kilo başına brüt 5 milyon 50 bin lira, Giresun kalite tombul fındık
için 5 milyon 250 bin lira, sivri ve kara fındık için 4 milyon
750 bin lira olarak uygulanacak.
|
