|
 SEKTÖREL
Biber
Yetiştiriciliği
FİDE YETİŞTİRME ORTAMI
HAZIRLANMASI
Harç Yapımı
Seralarda yetiştirilen biber tohumları oldukça pahalıdır. Bu nedenle
fide yetiştirirken, çekirdek kaybını en aza indirmek, güçlü ve
sağlıklı fide elde edebilmek için bazı kurallara uymak gerekmektedir.
Fideler, ya dezenfeksiyonu yapılmış, bitki besin maddelerince
zenginleş-tirilmiş hazır torflarda ya da özel olarak hazırlanan
harç toprağında yetiştirilmelidir.
Hazır torfların steril olması, bitki besin elementlerini içermesi,
fideyi 10-15 gün erken yetiştirmesi ve hazırlanmasının kolay olması
açısından avantajları vardır. Harç tohum ekiminden 2-3 ay önce
hazırlanmaya başlanmalıdır. Çok farklı harç hazırlama şekilleri
varsa da; en yaygın olan üç formül şunlardır:
a) 6 kısım çiftlik gübresi, 3 kısım bahçe toprağı,1 kısım dişli
dere kumu.
b) 2 kısım çiftlik gübresi, 2 kısım orman toprağı, 1 kısım dişli
dere kumu.
c)4 kısım çiftlik gübresi, 2 kısım bahçe toprağı, 1 kısım dişli
dere kumu.
Harçta kullanılan ahır gübresi en az üç ay önceden
temin edilmeli, mutlaka iyi yanmış olmalı, bitkiye zararlı tuz,
asit vb. maddeleri ihtiva etmemeli ve içinde bitki artıkları bulunmamalıdır.
Bu nedenle harca girecek malzemeler 1 cm. delikli elekle elenmelidir.
Elendikten sonra yukarıda belirtilen oranlarda birbirleriyle iyice
karıştırılmalı ve sulanarak nemlendirilmelidir. Zaman içinde birkaç
defa aktarılarak ve nemlendirilerek harcın istenilen vasfı kazanması
sağlanmalıdır.
Hazırlanan harcın gıda değerini artırma bakımından tohum ekiminden
önce ticari gübreler ile takviye edilmesi tavsiye edilir. Bunu
temin için her 1 m3 (50 teneke) harca 1-1,5 kg. 15-15-15 gübresi
veya 1,5 kg. Triple Süper Fosfat gübresi ilave edilmelidir.
Harcın İlaçlanması
Metil bromid: Tavlı harç beton bir zemin üzerine 30 cm. yüksekliğinde
yayılır. Her 1 m3 harç için bir tüp hesabıyla çivi çakılmış tahta
parçasına devrilmeyecek şekilde tüpler yerleştirilir. Harcın üzeri
sağlam deliksiz bir plastikle kenarlarından gaz kaçmayacak şekilde
kapatılır. Naylonun üzerine çıplak ayakla çıkarak tüplere basmak
suretiyle patlatılırlar. 2 gün bu şekilde kapalı olarak bekletilen
harcın bu süre sonunda üzeri açılır ve aktarılarak havalandırılır.
Metil bromid uygulaması genel amaçlı (toprak mantarları, nematodlar,
zararlı böcekler, ot tohumları) bir fümigasyon sistemidir.
TOHUM EKİMİ VE ÇİMLENME FAKTÖRLERİ
Tüm tohumlarda olduğu gibi, biber tohumunda da çimlenme ve fide
oluşumu için dört faktör gereklidir:
Tohumun çimlenme olgunluğunda olması, Yeterli su (nem), Yeterli
ısı, Yeterli oksijen.
a) Genel bir kural olarak, bir bitkiden elde edilen tohumun çimlenme
olgunluğuna erişmiş ve belirli bir dinlenme ihtiyacını tamamlamış
olması gereklidir. Bu özelliklere sahip olmayan tohumun çimlenmesi
tesadüfe bırakılmış olur.
Normal bir tohum; bölünme ve çoğalma kabiliyetinde olan bir embriyo
ile çimlenme esnasındaki hayati olaylar için harcanacak besi dokusu
(nucellus)'ndan oluşur. Çimlenmede ilk saçaklar ve gövde embriyodan
meydana gelir. Gıda maddeleri ise nucellus'tan sağlanır. Klorofil
teşekkül edinceye kadar olay böyle devam eder. Öyle ise, bir tohumun
sağlıklı şekilde çimlenip fide haline geçebilmesi için, yeterli
bir embriyo gücüne ve gıda deposuna sahip olması gerekir. Aksi
takdirde çimlenme düzensizliği veya fide halinden önce ölümler
meydana gelebilir.
b) Tohumun çimlenebilmesi, hayati olaylara başlayabilmesi ve bu
olayları tamamlayabilmesi için, ikinci faktör su (nem)'dur. Yeterli
nemi bünyesine alan tohum hemen şişmeye başlar. Şişme için yeterli
suyun üzerindeki miktar, yani aşırı su ortamı oksijensiz bırakacağı
için zararlıdır.
c) Tohumun çimlenebilmesi için minimum bir sıcaklığa ihtiyacı
vardır. Bu minimum sıcaklığın altındaki derecelerde çimlenme gerçekleşmez
iken, minimum sıcaklığın üzerindeki ısı derecelerinde çimlenme
süresi kısalır.
Biber tohumun çimlenmesi için gerekli olan toprak sıcaklık eşiği
15 0C olarak verilmekte ise de bu sıcaklıkta biber tohumları 25
günde çimlenebilir.
Çimlenme için optimum sıcaklık sınırları 22-25 0C arasıdır. Bu
sıcaklıkta biber tohumları 8 günde çimlenebilir.
d) Tohumun çimlenmesinde kullanılacak enerji oksijen ile sağlandığından,
bu faktör olmaksızın diğer faktörler mevcut olsa bile çimlenme
gerçekleşmez.
Tohum, çimlenme esnasında oksijen kullanarak bünyesindeki gıda
maddelerini yakmak durumundadır.
Gereğinden fazla derin ekilen tohumlarda, depo maddelerinin oksijen
ile yakılması sonucu oluşan CO2 tohumların etrafını kuşatarak
anaerob bakteriler için uygun bir ortam hazırlar ve tohumlar çürür.
Bu nedenle genel bir kaide olarak, tohumların ekim derinliği tohum
genişliğinin 2-3 katını geçmemelidir.
Kırıkkale İli şartlarında erken ilkbahar yetiştiriciliği için
tohum ekimi ısıtmasız sera koşullarında 15 Şubat-1 Mart tarihleri
arasında yapılmalıdır. Tarih öne alındıkça tohumların soğuktan
zarar görme riski artmaktadır.
Biber tohumları önce kasalara ekilmelidir. Tohum ekilecek kasaların
alt tahtaları fazla suyun akmasına müsaade edecek kadar aralıklı
olmalıdır. Kasalarda hazır torf kullanılabileceği gibi, tüpler
için hazırlanan harç da kullanılabilir. Harç fümige edilmemişse
kasalara doldurulduktan sonra daha önce anlatılan ikili ya da
üçlü karışım kasanın altından ilaçlı su çıkıncaya kadar süzgeçli
kova ile dökülmelidir.
Bu şekilde hazırlanan kasalara ertesi gün 10 cm. arayla çizgiler
açılır. Bu çizgiler üzerine 2 cm. arayla tohumlar tek tek bırakılarak
üzerleri hafifçe kapatılır ve sulanır.
Bu şekilde ekilen kasalar çimlenme sıcaklığının altında olmayan
sıcaklıkta tutulmalıdır. Harç kısa aralıklarla azar azar sulanmalı
kesinlikle kurutulmamalıdır.
Bu şekilde bırakılan tohumlar çimlendikten sonra kotiledon yapraklar
gelişmelerini tamamlayarak yere paralel duruma gelince ve ortada
gerçek yaprak görülünce tüplere şaşırtılmalıdır. Geç kalınırsa
fideler zayıf ve cılız olurlar.
Şaşırtmaya başlamadan önce kasalardaki fideler bol su ile sulanarak
köklerinin zarar görmeden çıkartılmaları sağlanır. Biber fideleri
kotiledon yapraklarından tutularak çıkartılmalı ve aynı şekilde
tüplere yerleştirilmelidir. Fidenin gövdesinden kesinlikle tutulmamalıdır.
Yurdumuzda biber üretiminin büyük bölümünde halen yerli tohumların
kullanılmakta olduğu bir gerçektir. Üreticilerimizin bazıları
kendi tohum ihtiyaçlarını kendileri temin ederken, bir kısmı çarşıdan
ve pazardan rastgele yerlerden tohum temin etmektedirler. Büyük
bir bölümü ise çeşitli firmalar tarafından üretilip ambalajlanmış
tohumları tercih etmektedirler.
Sözümüz, özellikle kendi tohumunu kendisi temin eden üreticiler
ile rastgele yerlerden tohum satın alan üreticilere olacaktır.
Her türlü bitkisel tohumda olduğu gibi biberde da tohum kalitesi
sağlıklı ve düzgün çimlenme yanında, sağlıklı ve kuvvetli fide
elde etmenin de ön şartıdır.
SERA TOPRAĞININ HAZIRLANMASI
Biberin Toprak İsteği
Genel anlamda sebze yetiştirilecek toprağın hafif karakterde olması
arzu edilir. Tınlı, kumlu-tınlı ve milli-tınlı karakterde ama;
mutlaka su yönünden geçirgen ve havalanması yeterli topraklar
sebzeciliğe uygundur.
Ağır karakterli (killi, tınlı-killi) ve su geçirgenliği zayıf
ve havalanması zor olan topraklarda sebze tarımı yapılması tavsiye
edilmez.
Serada Toprak Hazırlığı
Serada mevcut ürünün hasadı biter bitmez toprak hazırlıkları başlamalıdır.
Sırası ile;
a) Sera, mevcut ürünün artıklarından temizlenmelidir.
b) Toprak derince işlenmelidir.
c) Özellikle yaşlı ve tuz problemi olan seralar 3-5 defa göllendirilerek
sulanmalıdır.
d) Bir önceki dönemde topraktan kaynaklanan hastalık veya nematod
problemi görülmüş ise, yaz mevsiminde toprak solarizasyonu veya
solarizasyon + ilaçlama yapılmalıdır.
e) Fidelerin seraya naklinden önce toprak analizi yaptırılarak,
bilinçli bir gübreleme programı hazırlanmalıdır.
Sera Toprağının Dezenfeksiyonu
Sera toprağının çeşitli hastalık ve zararlı problemlerinin çözümünde
kullanılacak ikinci bir yoldur. Hesaplanan çiftlik gübresinin
mutlaka dezenfeksiyon işleminden önce verilmesi gerekir.
Metil bromid: Sera toprağı parseller halinde sağlam ve deliksiz
plastik örtü altına alınır. Parsel kenarları gaz kaçmasına meydan
vermeyecek şekilde sıkıştırılır. Örtü altına her 1 m2 için 50-75
gram ilaç hesabıyla yerleştirilen tüpler harçta olduğu gibi üstüne
basmak suretiyle patlatılır. 48 saat (iki gün) sonra örtü kaldırılır
ve toprak işlenerek havalandırılır. Toprak mantarları, nematodlar,
zararlı böcekler ve ot tohumlarına karşı etkili genel amaçlı bir
sistemdir.
GÜBRELEME PROGRAMININ HAZIRLANMASI
Toprağa uygulanan belirli miktar azotun toprak yapısı, yetiştirme
mevsimi, toprak sıcaklığı, sulama şartlarına göre % 70-90'ı alınabilir.
Fosforlu gübrelerde bu oran % 25-30, potasyumlu gübrelerde % 60-80'dir.
Çiftlik gübrelerinde ise ilk yıl için azotun % 25-30'u, fosforun
% 30-35'i ve potasyumun % 50-80'i bitki tarafından alınabilir.
Bu nedenlerle 1 ton ürünün kaldırdığı saf maddeler yerine, uygulanması
gereken miktarları bilmek ve önermek daha uygun ve daha pratiktir.
Toprak tahlili neticesi bulunan miktarlar ve verilen çiftlik gübresinde
bitki emrine giren miktar toplanarak toplam ihtiyaçtan çıkarılmalı
ve kalan kısım kimyevi gübrelerle karşılanmalıdır.
Fosforlu gübrenin tomurcuk ve meyve oluşumunda önemli fonksiyonu
olduğu için çiçeklenmeye kadar olan dönemde verilmesi gerekir.
Fakat; tomurcuk yetersizliği veya yeterli tomurcuğa rağmen yetersiz
meyve tespit edilirse, bitkilerin fosforla takviye edilmesi gerekir.
Azotlu ve potasyumlu gübrelerin çiçeklenme döneminden itibaren
3-4 taksitte verilmesi gerekir.
Üst gübrelemede ihtiyaç olan 16,6 kg. saf azot ihtiyacını, içinde
% 26 azot bulunan Amonyum Nitrat gübresiyle karşılamak istersek
verilmesi gereken gübre miktarını şu formülle bulabiliriz :
100 kg. gübrede 26 kg. saf azot varsa / (X) kg. gübrede 16,6 kg.
saf azot vardır.
100 x 16,6=1660 / 26= 64 kg. Amonyum Nitrat gübresini yukarıda
anlatıldığı gibi 3-4 taksitte verdiğimizde bitkinin ihtiyacı olan
azotu karşılamış oluruz.
Kullanılacak çiftlik gübresi ve kimyevi taban gübresi fide dikiminden
en az 10-15 gün önce toprağın yüzüne serilerek 15-20 cm.derinliğinde
toprak işlenmelidir.
SERANIN DİKİME HAZIRLANMASI VE DİKİM
Taban gübrelemesi yapılan seralarda sıra andalların hazırlanmasına
gelmiştir. Bu iş için sera tabanı güzelce tırmıklanmalı ve toprak
tesviye edilmelidir. Andallar tabandan 15-20 cm. yükseklikte ve
60-70 cm. eninde hazırlanmalıdır. İki andal arasında 70-80 cm.
çukur yürüme yolu bırakılmalıdır. Kenarlardaki andallar ile sera
plastiği arasında en az 25-30 cm. aralık bulunmalıdır. Ancak hafif
kumlu topraklarda dikimin sırtlara (andallara) yapılmasına gerek
yoktur. Böyle seralarda düz olarak dikim yapılabilir. Fideler
5-6 hakiki yapraklı olduğu dönemde fazla bekletilmeden hazır-lanmış
olan andalların her birine iki sıra olmak üzere sıra üzeri ve
sıra arası 50 x 60 cm. mesafelerle dikilmelidir.
|
SEKTÖREL
>>
Biber
Yetiştiriciliği
>>
İpekböceğine
destek yaradı
>>
Dünya su günü
>>
Tarımda
humik maddeler ilaç mı? yoksa toprak organik maddece aç mı?
ANA
SAYFAYA DÖN
Dikimde çukur derin açılmamalı ve fidenin kök boğazına kesinlikle
toprak gelmemelidir. Fidelerin dikimi esnasında toprak nemi (tav)
yeterli olmalıdır.
Andallara dikilen fideler, kök çürüklüğüne karşı harç ilaçlamasında
kullandığımız gibi ikili ya da üçlü karışım şeklinde hazırlanan
ilaçlı su ile can suyu şeklinde bitki kök boğazına gelecek şekilde
ilaçlanmalıdır. Bu maksatla 100 litre suya 250 cc. Previcur'N
+ 100 gr. Carbendazim şeklinde ikili karışım veya 100 litre suya
600 gr. Aprin 35 DS. + 4000 gr. Pomarsol Forte veya Captan + 400
gr. Benomyl veya Carbendazim şeklinde üçlü karışım hazırlanabilir.
Dış saha yetiştiriciliğinde Kırıkkale İli'nde fidelerin dışarıya
nakli havaların normal seyri halinde 10 Mayıs'tan sonra yapılmalıdır.
BAKIM İŞLERİ
Çapalama
Biber domates ve patlıcana göre daha yüzlek saçak kök yaptığından
boğaz dolgusundan kaçınmalı, çapalama işlemi derin yapılmamalıdır.
Kaymak tabakasını kırma, toprağın rutubetini muhafaza etmesi ve
toprak havalanmasının sağlanması bakımından gerekli görüldüğünde
birkaç kez çapalama yapılabilir. Yüzeydeki kökler nedeniyle derin
çapadan kaçınılmalıdır.
Malçlama
Bitkilerin daha iyi gelişme gösterebilmeleri için toprağın fiziksel
özelliklerini (sıcaklık, nem vb.) artırmak, kaliteli, erkenci
ve bol ürün almak amacıyla toprak yüzeyinin ince bir tabakayla
kaplanmasına malçlama denir.
Malç materyali olarak çam pürü, bitki sapları, saman balyaları,
torf gibi maddeler kullanılabileceği gibi daha kullanışlı olarak
değişik renk ve kalınlıktaki plastikler malç materyali olarak
kullanılabilir.
Malçlamanın faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
* Malçlama toprak yüzeyinde buharlaşmayı önlediğinden daha az
sulamaya ihtiyaç duyulur.
* Şeffaf plastikle malçlamada toprak sıcaklığı 3-5 0C daha fazla
olduğundan bitki kökleri daha iyi gelişmekte ve bu durum kuvvetli
bir büyümeyi teşvik etmektedir. Malçlamadan istenilen faydanın
sağlanması için dikim yönünün kuzey-güney istikametinde olmasında
büyük yararlar vardır.
* Yabancı otların kontrolünde faydalıdır.
* Şeffaf plastik malçlarda, malçın altında biriken su damlacıkları
ışığı yansıtarak sera içinde mütecanis bir aydınlatma (illimunasyon)
sağlamakta ve bu durum fotosentez olayını artırmaktadır.
* Plastik malçlama toprak rutubetini tuttuğundan sera içerisinde
rutubete bağlı olarak gelişen mantari ve bakteriyel hastalıkların
yayılmasını önlemektedir.
* Plastik malçlama biberde 15 güne yakın erkencilik ve % 10-70
verim artışı sağlayabilir.
Malçlama toprak tam tavında iken dikime hazırlandıktan sonra plastik
malç materyali gergin bir şekilde toprak üzerine serilir. Fidelerin
geleceği yerlere + , O veya X şeklinde kesilerek fideler dikilir.
Plastik yanlarından n şeklinde telle de toprağa tutturularak plastiğin
kayması önlenir.
Ayrıca fideler dikildikten sonra da malç örtülebilir. Bu uygulamada
malçın çekilmesi anında çok daha fazla dikkat etmek gerekir. 0,02
mm. kalınlığındaki plastik materyali dekara 18-20 kg. yeterli
olmaktadır.
İpe Alma
Biberin gövdesi odunsu yapıdadır. Tarla şartlarında herhangi bir
desteğe ihtiyaç duymadan ayakta durabilir. Sera şartlarında ise
ipe alınmaları gerekir.
Bitkiler 30-40 cm. boylanınca ana gövdeden iple bağlanmalıdır.
Budama
Biberde özel bir budama şekli yoktur. Ana gövde ve yan dallardaki
yaşlı, sararmış ve hastalıklı yapraklar her zaman alınabilir.
Hasadı yapılmış dalların uç kısımları bir makasla kesilip alındığında
yeni sürgünlerin oluşması teşvik edilmiş olur.
Sulama
Sera ve tarlaya yapılan dikim işleminden sonra hemen bir can suyu
verilmelidir. Sıcak havalarda can suyundan 1-2 gün sonra, normal
zamanda 6-7 gün sonra bir sulama yapılmalıdır.
Biber suyu seven ve sık sulama gerektiren bir bitki ise de döl
tutumuna kadar dikkatli olmalıdır. Bu döneme kadar bitkilerin
gövdeleri gizlenmeli ve su yetersizliğinin emaresi olan siyah-mor
renk almadıkça sulama ertelenmelidir. Eğer gövdelerde bu renk
oluşmaya başlamışsa hafif bir sulama yapılabilir.
Biber gerek toprakta ve gerekse yetiştirme ortamındaki yüksek
nemden hoşlanır. Toprakta % 80, ortamda % 70-75 nem oranı ister.
Yetersiz nem şartlarında büyüme yavaşlar, gövde odunlaşır, meyve
tutumu azalır ve yaprak dökümü görülür.
Uygulama şekli nasıl olursa olsun, toprağa tatbik edilen belirli
miktar suyun toprak içindeki durumu şöyle özetlenebilir:
a) Bitkilerin kök bölgesi içinde kalarak kolayca kullanılabilen
biyolojik su.
b) Sızarak bitki kök bölgesinden uzaklaşan faydasız su.
c) Bitki kök bölgesinin hemen altında kalıp, kapilarite ile bitkilere
kısmen faydalı olabilen ölü su.
Biyolojik su miktarını etkileyen faktörlerden birisi, bitkinin
kök yapısıdır. Üretici şartlarında uygulanabilecek iki tip sulama
şekli vardır:
a) Damla sulama b) Karık veya tava sulama
Karık, tava veya düz sulamalar için en iyi uygulama az su-sık
su prensibini uygulamaktır. Bölgemiz şartlarında uygulanabilecek
sistem küçük alanlarda hortumla tek tek sulama ve sıra aralarına
açılan karıklara su verme şeklidir. Bölgemizde yeterince tanınmamasına
rağmen salma ve karık usulü sulamanın çeşitli mahzurlarını ortadan
kaldıran yeni bir sistem de damla sulama metodudur. Bu sistemde
bitkinin günlük su ihtiyacına günlük olarak cevap verebilme olanağı
vardır. Su ile birlikte gübrelemenin de yapılması mümkündür.
Damla sulama sisteminin başlıca avantajları şunlardır:
* Aşırı suyun sebep olduğu, bitki besin maddelerinin topraktan
yıkanarak uzaklaşması bu sistemle asgariye iner.
* Verilen sudan bitki tam olarak istifade eder.
* Aşırı suyun sebep olduğu aşırı nemden dolayı çoğalan hastalıklar
bu sistemle azaltılır.
* İstenildiği anda istenildiği kadar su verme imkanı sağlar.
* Su ve işçilikten tasarruf imkanı verir.
* Verim ve kalitede artış sağlanır.
Kültür bitkilerinin günlük su tüketimleri bitkinin büyüklüğüne,
mevsime ve kültürün su isteğine göre değişebilir. Fakat unutulmamalıdır
ki, toprağa uygulanan belirli miktar suyun ancak belirli bir miktarı
bitki tarafından alınabilir olup, kalan kısmı ya sızarak topraktan
uzaklaşır veya toprak kolloidleri tarafından tutularak bitki emrine
verilmeyebilir.
Damla Sulama Sisteminde Debinin Ölçülmesi
Debi, belirli bir sistemde bir dakikada (veya bir saatte) boşaltılan
su miktarı demektir. Bir seraya döşenmiş olan damla sulama sisteminin
debisini ölçmek için; a) Toplam boru uzunluğu, b) Toplam meme
sayısı, c) Meme başına ortalama debinin (dakikada cc. olarak)
bilinmesi yeterlidir.
Meme başına ortalama debinin tayini için, sistem çalışır durumda
iken, değişik hatların değişik memelerinden birer dakika süre
ile akan su bir bardakta toplanıp ölçülür. Her memeden ayrı ve
aynı süre için ölçüm yapılmalıdır. Ölçüm yapılan meme sayısı ne
kadar fazla olursa yapılan işlem o derece doğru olur.
Değişik memelerden yapılan ölçümler arasında fazla bir farklılık
olmamalıdır. Aksi takdirde sistemde tıkanma veya başka bir arıza
var demektir.
Sonuç olarak ortalama meme verimi (debi) bulunur ve toplam meme
sayısı ile çarpılarak tüm sistemden bir dakikada boşaltılan su
miktarı bulunur.
Örneğin; 10 memeden yapılan ölçümler sonucu ortalama meme verimi
45 cc/dk. olarak bulunmuş ve tüm sistemde 4.400 adet meme mevcut
ise, bu sistemin dakikadaki debisi: 4.400 x 45 = 198.000 cc (198
lt), saatteki debisi ise;
60 x 198 = 11.880 lt'dir.
Tespit edilen bu ölçülere göre örneğin; seraya 4 ton su vermek
için sistemin çalışma süresini hesaplamak basit bir orantıdan
ibarettir.
11,88 ton su 60 dk'da akıyor ise 4,00 ton su (X) dk'da akar
(x) = 4,00 x 60=240 / 11,88 = 20 dakika
Bu tespit zaman zaman yapılarak, sistemde tıkanma, verimde azalma
veya dağılımda anormallik olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Damla sulama sistemi ile uygulanacak su miktarı, diğer kültürlerde
olduğu gibi biberde de bitkinin boyuna, sera içinin sıcaklığına,
mevsimin şartlarına ve toprak tipine göre değişir.
|
