|
Söke Ovası Can Çekişiyor Ege pamuğu, dünyanın en kaliteli pamuğu olarak bilinir. Ege pamuğunun üretim merkezi ise Aydın'ın Söke Ovası. Söke Ovası, ülke tarımının önemli merkezlerinden birisidir. Tarım makineleri üretiminin ilk olarak burada başlaması tesadüfi değildir. Bunun temelinde pamuk tarımı var. Söke'de halen 50'yi aşkın tarım makinesi imalatçısı var ve 1000'i aşkın kişiye istihdam sağlıyor. Ancak, Söke Ovası'nda pamuk üretimi deyim yerindeyse can çekişiyor. Yaklaşık 450 bin dekar araziye sahip Söke Ovası'nda Türkiye'nin en kaliteli pamuğu olan Ege pamuğu üretiliyor. Yılda ortalama 160 bin ton pamuk üretme kapasitesine sahip olan Söke Ovası'nda son yıllarda ne yazık ki sadece 100 bin ton pamuk üretilebiliyor. Çünkü üreticiler pamuk üretmekten vazgeçiyor. Söke'nin en büyük üreticilerinden Kayhan ailesi, burada ürettiği pamuğu işlemek üzere yıllar önce Söktaş'ı kurdu. Ürettiği pamuğu Söktaş'ta ipliğe dönüştürdü. Hatta konfeksiyona yöneldi. Ancak son yıllarda uygulanan yanlış tarım politikaları sonucunda Kayhan ailesi pamuk ekiminden giderek vazgeçmeye başladı. Hilmi Kayhan bunun gerekçesini "pamuk üretmenin cazibesi kalmadı" diye açıklıyor. Hilmi Kayhan, Sazlıköy Kemer mevkiindeki bin dönümlük arazilerine 40 bin portakal ve 10 bin greyfurt fidanı dikti. Söke Ovası'nın bir başka pamuk üreticisi Ege Çiftçiler Derneği Başkanı Hulusi Tanman, pa-muk üretimini yarı yarıya azalttı. Yaklaşık 11 bin dönüm araziye sahip olan Hulusi Tanman, Söke Ovası'nın en büyük pamuk üreticilerinden biri. Hulusi Bey ile telefonda konuşuyoruz. Yılların pamuk üreticisi Hulusi Tanman, mısır ekimini neden tercih ettiklerini şu sözlerle anlatıyor: -"Ben pamuk üretimimi yarı yarıya azalttım. Mısır ektim. Mısırın maliyeti pamuğa göre çok daha düşük. Zahmeti az. Pamuktaki gibi yağmur yağar mı, endişesi yaşamıyorsunuz. Çapası, bakımı, hastalıkla mücadelesi çok az. Mazot gideri pamuğa göre daha düşük. Kısacası mısırın rizikosu az. Dekara geliri de pamukla hemen hemen aynı." Türkiye'nin mısırda üretim açığı olmasına karşın, pamuk yerine mısır ekmelerinin üretici olarak kendilerine çok büyük zararı olmadığını ancak ülkenin bu işten çok ciddi zarar göreceğini ısrarla savunan Tanman, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Pamuk, tekstil ve konfeksiyonun hammaddesi. Bu işten enaz 10 milyon insan ekmek yiyor. Bizim pamuk yerine mısır ekmemizin ülkeye maliyeti gelecekte çok ağır olacak. Ama yıllardır bunu anlatamadık. Ben 1.5 trilyon liralık yatırımla 2 pamuk toplama makinesi aldım. Şimdi bunları garaja çekeceğiz. Ama başka seçeneğim yok. Çünkü bizi pamuk üretemez hale getirdiler. Bizi buna mecbur ettiler." Hulusi Tanman, Hilmi Kayhan ve Söke Ovası'nın diğer üreticileri pamuğa alternatif ürünlere yöneldikleri için hiç kimse onları suçlayamaz. Onlar yıllarca pamuk ekimini sürdürmek için inanılmaz bir mücadele verdiler. Bizler buna tanığız. Ancak ne yazık ki yenik düştüler. Aslında yenik düşen Söke Ovası'nın üreticileri değil, Türkiye'dir. Yapılan son araştırmalar bu yıl Ege Bölgesi'nde pamuk üretiminin yüzde 20 azalacağı yönünde. Bu düşüşün çok önemli bir bölümü Söke Ovası'nda yaşanıyor. Söke Ovası'nda pamuk üretimi azalıyor ama Türkiye'nin pamuğa talebi düşmüyor, artıyor. Bu talep nereden karşılanıyor. Amerika ve Yunanistan'dan. Türkiye'nin yıllık pamuk ithalatı 500 bin tonu aştı. Bunun yaklaşık yüzde 50'si de bu iki ülkeden sağlanıyor. Söke'deki üreticinin 2003 yılında ürettiği pamuğa kilo başına 90 bin lira prim ödemesini henüz yapamayan Türkiye, Amerika ve Yunanistan'daki üreticiye 600 milyon doları şakır şakır ödüyor. Söke Ovası'nda yaşanan dünyanın başka ülkelerinde de yaşanıyor. Çünkü, dünya pamuk piyasalarına ABD ve Çin'in egemen olmaya başladı. Dünya pamuk politikalarını onlar yönlendiriyor. Bugün bu ülkeler devlet desteği ile bize ucuza pamuk satarak bizim içerdeki üretimimizi yok etmeye çalışıyorlar. Yarın bizdeki üretim tamamen bitince ve onlara mahkum olunca bu kadar ucuza pamuk alamayacağız. İşte o zaman Söke Ovası'nın pamuğunu çok ararız. Ancak iş işten geçmiş olacak.
|
|
YORUM
