|
ARAŞTIRMA
Arş. Gör. Kağan KÖKTEN
Ç.Ü. Zir. Fak. Tarla Bit. Bl.
Çayır Meralarda Mekanik
ve Kimyasal Yöntemler
Çayır mera alanlarında gerek ortam yetersizliğine
ve gerekse yararlanma yanlışlıklarına bağlı olarak çeşitli nedenlerden
kaynaklanarak ortaya çıkan yabancı bitkilerle savaşım; çayır meraların
ıslahında uygulanan en önemli kültürel yöntemlerden birini teşkil
etmektedir. Zira, çayır meraların yabancı bitkilerle kaplanması;
sadece otobur çiftlik hayvanlarının sağlıklarına, ürünlerinin
miktarına ve kalitesine zarar vermekle kalmamakta, aynı zamanda
çayır-mera vejetasyonlarının sağlığına ve tüm varlığına da zarar
vermektedirler. Hatta, çayır mera arazisinin tahribatına ve erozyonun
gelişerek tüm alanı bozup işe yaramaz bir hale getirmesine ve
çölleşmesine de yol açabilmektedirler.
Yabancı bitki savaşımı, çayır mera ıslahında tek başına dahi ıslahın
gerçekleşmesinde rol oynayabilmektedir. Bu uygulama ile, vejetasyonun
botanik kompozisyonuna katılan değerli yembitkilerinin örtü derecesi,
% 25'e dahi düşmüş olsa, 2-3 yıl içinde % 80'e ve hatta % 100'e
çıkarılabilmektedir. Bu yöntemin, mera ıslahında daima öncelikle
ele alınması gerekmektedir.
Çayır meralarda türeyen yabancı bitkiler ile savaşımda çeşitli
yöntemler uygulanmaktadır.
1. Elle Yapılan Savaşım
Bu yöntemde en basit olarak insan gücünden yararlanarak; ot, çalı,
ağaççık ve hatta ağaç formundaki tüm yabancı ve istenmeyen bitkilerin
çayır-mera alanlarından uzaklaştırılmaları gerçekleştirilmektedir.
2. Mekanik Olarak Yapılan Savaşım
Çayır meralardaki yabancı bitkilerle yapılan mekanik savaşım çok
çeşitli olup başlıcalarını şöyle açıklayabiliriz:
a) Biçme
Çayır meralardaki bir yıllık yabancı bitkilerin yok edilmelerini
sağlayan en etkin yöntemi, bu bitkilerin çiçeklenme dönemindeyken
veya tohumlarını olgunlaştırmadan önce çayır makinesi ile biçilmeleri
teşkil etmektedir.
b) Yeniden Mera Tesisi
Yabancı bitkilerin artık hiçbir yöntemle yok edilmelerinin mümkün
olmadığına kanaat getirildiğinde, ya da savaşımı çok güç ve pahalı
olacak derecede yoğun bir şekilde yabancı bitkilerin kapladığı
alanların sürülmesinden başka çare kalmadığına karar verildiğinde,
açma işlemi uygulanmaktadır.
c) Buldozer Çekme
Çayır meralarda bulunan özellikle çalı ve ağaççık formundaki yabancı
bitkilerin savaşımında, güçlü kesici düzenekli buldozerlerden
yararlanılmaktadır. Bu suretle, çalı ve ağaççıkların gerek toprak
yüzeyinin üstünden ve gerekse altından kesilmeleri sağlanmakta
ise de, en uygunu, köklü olarak sökülmelerini sağlayacak şekilde
işlemin düzenlenmesi ve uygulanmasıdır.
d) Zincir ve Kablo Çekme
Bu yöntem, çok pratik ve oldukça da etkin olup; yaklaşık 100 m
uzunluğundaki kalın ve güçlü bir zincirin iki ucundan traktörler
ile vejetasyonun üzerinden çekilmesinden ibaret bulunmaktadır.
Bazen, zincir yerine, 3-5 cm çapında ve 100-200 m uzunluğunda
çelik kablolar da aynı tarzda uygulanabilmektedir.
e) Ray Çekme
Çok etkin ve pratik olan bu yöntem de; bir demiryolu rayının iki
ucundan iki traktör vasıtasıyla, vejetasyonun üzerinden çekilmesinden
ibaret bulunmaktadır. Bu yöntemle, topoğrafik özelliği elverişli
çayır meraların boylu yabancı bitkileri ve çalıları toprak yüzeyinden;
ezilmek, kırılmak ve hatta kökleriyle birlikte sökülmek suretiyle
yok olmaktadırlar.
3. Kimyasal Savaşım Yöntemleri
Çayır meralardaki yabancı bitkilerin savaşımında en etkin önlemi
ifade eden kimyasal yöntemler, uygulamada son derece özenli ve
deneyimli olmayı zorunlu kılmaktadır. Zira, savaşım uygulaması
yapılacak bitkilerle, üretim beklenilen otobur çiftlik hayvanları;
birlikte bulunmakta ve iki komponentten oluşan bir ekosistemin
iki üyesini simgelemektedirler.
Çayır Meralarda Kimyasal Yabancı Ot Mücadelesinin Avantajları
:
1. Amenajman önlemleriyle kolay kolay elde edilemeyen, tartışmasız
derecede süratli bir etki elde edilmektedir.
2. Çayır mera alanlarının bozulmasının ve yeniden ekimden önce
uzun yıllar tarla tarımı şeklinde yararlanmanın istisnasıyla,
çayır meralardan yararlanma tarzındaki hiçbir değişinimin veya
tüm öteki ekonomik önlemlerin yenemediği, pek çok inatçı yabancı
bitkilerin yok edilmeleri mümkün olmaktadır.
3. Değerli türlerin korunması koşulları altında, yabancı türlerin
daima başarılı bir şekilde savaşımı gerçekleşmektedir.
4. Sağlıklarına zararlı olmadan, ürünlerinin kalitesini değiştirmeden,
otobur çiftlik hayvanlarının yedikleri çayır mera yemleri ıslah
edilmiş olmaktadır.
5. Son derecede süratli ve yeni ekimden önce istenmeyen bir vejetasyonun
ortadan kaldırılmasında toprağı koruyucu olan bir önlem alınmış
olmaktadır.
Çayır Meralarda Kimyasal Yabancı Ot Mücadelesinin Dezavantajları:
1. Ürün artışı üzerinde doğrudan doğruya bir etkisi olmayan, sadece
yabancı bitki savaşımı için, para ve iş bakımından önemli bir
harcama yapılmış olmaktadır.
2. Hava gidişatına ve toprak faktörlerine bağlılık nedeniyle tamamen
güvenceli bir etki sözkonusu olmamaktadır.
3. Pekçok yer altı bitki organlarının rejenerasyon gücü nedeniyle,
kalıcı bir etki geçerli olmamaktadır.
4. Zaman zaman savaşımı gereken tüm türlere özgü bir özel etkinlik,
teknolojik olanaksızlıklardan dolayı mümkün olmadığından, değerli
yembitkileri de zarar görmektedirler.
5. Boşlukların meydana gelmesi ve her vejetasyona göre farklı
olmak üzere, ya savaşılmış olan tür ile ya da öteki istenmeyen
türler ile bu boşlukların tekrar kaplanması tehlikesi bulunmaktadır.
6. İstenmeyen türlerin sayı ve oran bakımından azalması ve bu
suretle bitki örtüsünün miktar ve kalite itibariyle olumsuz yönde
etkilenmesi, yıldan yıla hissedilmektedir.
7. İlaç uygulama suretiyle sebep olunulan zararların yok edilmesi
için, gerekli gübre masraflarının artması gereği doğmaktadır.
8. İlaçların kısmen yavaş çözümü nedeniyle, hayvanların sağlıklarının
ve ürünlerinin zarar görme tehlikesi söz konusu olmaktadır.
9. Yabancı bitki türlerinin herbisidlere dayanıklı formlarının
gelişme tehlikesi ortaya çıkmaktadır.
KAYNAKLAR
GENÇKAN, M.S., 1985. Çayır-Mer'a Kültürü, Amenajmanı ve Islahı.
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No. : 483, Ege Üniversitesi
Basımevi, Bornova/İzmir.
GÖKTEN, A., ve TÜKEL, T., 1997. Çukurova Bölgesinde Çalı Vejetasyonunun
Baskın Olduğu Meralarda Mekanik ve Kimyasal Yöntemlerle Mera Islah
Olanakları. Yüksek Lisans Tezi. Ocak-1997, Adana.
VALLENTIN, J.F., 1989. Range Development and Improvements. Academic
Pres, Inc., California.
|
|
