|
SEKTÖREL
FOSFOR
İÇERİKLİ GÜBRELERİN YAPRAK GÜBRESİ OLARAK
KULLANIMI
Bitkilerin
çiçek açma ve çiçekten meyveye dönme dönemlerinde
artan fosfor ihtiyacını karşılamak için
yapraktan fosfor uygulaması gerekmektedir.
Suda çözünebilir
fosfor bileşiklerini incelediğimizde
kullanabileceğimiz fosfor kaynağının fosfat
(PO4)3- veya fosfonat
(= fosfit) (PO3)3- bileşikleri
olabileceğini görürüz.
Fosfat
bileşikleri bitki yaprakları tarafından çok düşük
düzeylerde alınmaktadır. Bu sebeple kısa sürede
karşılanması gereken yüksek fosfor ihtiyacı
fosfat içerikli yaprak gübreleri ile karşılanamamaktadır.
Fosfat içerikli gübrelerin yapraktan
kullanımı istenilen sonuçları vermediğinden fosfonat
(=fosfit) içerikli yaprak gübrelerinin
kullanımı üzerinde araştırmalar yapılmıştır.
1950 de
Argonomy Journal da fosfonik asitin kullanımından
söz edilmiştir. Daha sonraki yıllarda
fosfonatların fungusit özelliğinden faydalanılarak
Aluminyum-tris (O-etil fosfonat), ticari ismi ile
fosetilaliminyum, fungusit olarak kullanılmaya başlamıştır.
Halen de yüksek fiyatına rağmen başarılı
olarak kullanılmaktadır.
1983 baskılı
Merc index de yapraktan kalsiyumfosfonat kullanımı
hakkında açıklama vardır. Ancak fosfonikasit
ve tuzlarının okside olarak süratle fosfat bileşiklerine
dönüşmesi her fosfonatın yapraktan kullanılmaması
gerektiğini gösterir. Kullanılacak fosfonat
bitki tarafından alınıncaya kadar başka bir
kimyasal forma dönüşmemelidir. Bu kimyasallar
da genellikle fosfonikasitin organik bileşikleridir.
1990 da
Lovatt’ ın araştırmaları bazı fosfonatların
yapraktan ve topraktan pH 5 – 7 aralığında başarı
ile kullanılabileceğini ortaya koymuştur. Yine
Lovatt’ ın araştırmaları bu fosfonikasit türevlerinin
Rizotonica solani, Botrytis cinerea, Piricularia
oryzae, Plasmapora viticolia, Phytopthora
cinnamoni ve Phytophtora parasitica ya etkili olduğunu
göstermiştir.
Fosfonikasit
in uygun organik bileşikleri ile bakır ve çinko
şelatlanır. Bu kimyasalların kullanımı ile çinko
ve bakır bitki tarafından EDTA lı şelatlarına
göre daha hızlı alınmakta, etki kendisini daha
kısa zamanda göstermektedir. Çinkofosfonat ve
bakırfosfonat guruplarının karışım halinde
kullanımı çiçeklenme öncesindeki yüksek
fosfor, bakır ve çinko ihtiyacını süratli ve
emniyetli şekilde gidermektedir.
Narenciyede
hasattan bir ay önce yapraktan fosfonat (=fosfit)
uygulaması meyve suyunun brix değerini ve şeker
oranını artırmaktadır.
Fosfonik
asit türevlerinin topraktan kullanımı da fosfat
türevlerine göre daha olumlu etkiler ortaya
koyar. Fosfat içerikli gübreler toprakta
mikroorganizma faaliyetlerini azaltmakta,
mychorizza gibi faydalı mantarların gelişimini
engellemektedir. Fosfonatların bu tür olumsuz
etkilerine rastlanmamıştır.
Halen
fosfonat bileşikleri fosfat bileşiklerine göre
çok pahalıdır. Bugün fosfonatlar sadece
damlama sulama kullanılan tesislerde boruların içerisinde
biriken kalsiyumu sistemden uzaklaştırmak amacı
ile kullanılmaktadır. Difosfonikasit türevleri
kendi ağırlığının 1000 – 10000 katı
kalsiyumu çözer ve fosforikasit yerine kullanmak
en uygun çözümdür.
Son yıllarda
ithal edilen fosfit içerikli yaprak gübreleri ya
çok yüksek fiyatlarla piyasaya girdi veya fosfit
içeriği kimyasal olarak dengeli olmayan, hızla
bozunarak fosfata dönüşen kimyasallar içeriyordu.
Şimdi Türkiye’de, ithal edilenlerin yaklaşık
yarı fiyatına, fosfit içeriği bozunmayacak şekilde
dengeli yaprak gübreleri üretilmektedir. Üretimde
herhangi bir firmanın patentli yöntemi kullanılmadığından
yurt dışına da bir patent ücreti ödenmemektedir.
Kişisel
görüş ve deneyimime göre narenciye
tesislerinde çiçek öncesi, çiçek sonrası ve
hasattan bir ay önce fosfit içeriği kimyasal
olarak dengeli (stabil) bir yaprak gübresi
mutlaka kullanılmalıdır.
BU HABERLE İLGİLİ DİĞER
GELİŞMELER
Haber
listemize üye olup tarım sektöründeki haberlere,
geliştirici herkese açık tartışma platfomlarına
katılabilirsiniz.
 .
|
Mail
adresinizi sol aşağıya yazın ve "Listeye
Gir" butonuna tıklayın. |
|
|
Karşınıza
gelecek sayfadaki formu eksiksiz doldurun. |
|
