ÇÝFTÇÝ ÇIKARININ FARKINDA MI?

BaþlÝÛÝ tersten de okuyabilirsiniz. Çiftçi, baþÝna ne geleceÛinin farkÝnda mÝ? Bu sorunun evet veya hayÝr diye kesin bir yanÝtÝ yok. Çiftçinin büyük bölümü bu yÝlÝn tarÝmsal politikalarÝndan memnun deÛil. Ancak çiftçinin küçük bir bölümü önümüzdeki yÝlÝn (veya yÝllarÝn) bu yÝl dahi aratacaÛÝnÝn farkÝna varmaya baþladÝ. …nemli bir kesim için henüz böyle bir netlik yok.

Bölge politikacÝlarÝ aracÝlÝÛÝyla bir yÝl kötüye giden durumun ertesi yÝl veya hiç olmazsa daha ertesi yÝl düzelebileceÛi umudunu taþÝyanlar çoÛunlukta gözüküyor. BunlarÝn büyük bölümü 2001'de, tamamÝ ise 2002'de olaylarÝn bilincine varmaya baþlayacaklar. Oyunun kurallarÝnÝn deÛiþtiÛini görecekler. Kendileri için iþ iþten geçmemiþse, yani çifti çubuÛu bÝrakma noktasÝna gelmemiþlerse, belki talep ve tepkilerini siyasal düzleme farklÝ bir biçimde taþÝmaya yönelecekler.

Þimdi yakÝn geleceÛi bir yana bÝrakÝp bugüne bakalÝm ve bu yÝldan itibaren olanlarÝn veya olacaklarÝn az çok farkÝnda olmaya baþlayanlarÝn durumunu sorgulamaya baþlayalÝm. Ülk ayÝrÝm, tabandaki çiftçi ile çiftçi örgütlerinin yönetici veya temsilcileri arasÝnda yapÝlmalÝ. Çiftçi kuruluþlarÝnÝn yöneticileri kuþkusuz daha erkenden yeni sürecin farkÝna varmaya baþladÝlar; buna karþÝlÝk tabandaki çiftçinin küçük bir bölümü, özellikle de ticari tarÝma en fazla geçmiþ ve belirli bir büyüklüÛün üzerine çÝkmÝþ zengin çiftçi kesimi, tarÝmsal politikalarda keskin bir viraja sürüklendiklerinin ayÝrdÝna varabildiler.

Peki acaba bunlarÝn arasÝnda da bilinçlenme (yani geliþmelerin gerçek yüzünü kavrama) düzeyi arasÝnda belirgin farklÝlÝklar yok mu? Yani örneÛin çiftçi kuruluþlarÝnÝn temsilcileri arasÝnda tam bir kavrayÝþ benzerliÛi mi söz konusu? Bundan kuþkuluyuz.

En azÝndan kamuoyuna yansÝyanlar böyle olmadÝÛÝnÝ gösteriyor. Bizim kiþisel temaslarÝmÝz da bunu doÛruluyor. Bu yÝl içinde dört ayrÝ bölgede çiftçi ve çiftçi temsilcilerinin bulunduÛu toplantÝlara konuþmacÝ olarak katÝlmak dÝþÝnda özel iliþkilerimiz de bizi bunu söyleme olanaÛÝ veriyor. Biraz daha ayrÝntÝya inelim. Devletin kredi desteÛini giderek azaltacaÛÝnÝn, hatta sÝfÝrlayacaÛÝnÝn farkÝna varanlarÝn bir bölümü, oluþacak finansman boþluÛunu Dünya BankasÝ'nÝn doldurabileceÛi gibi bir beklentiye kapÝlabiliyorlar; en azÝndan kamuoyuna açÝk bir talep olarak bunu dile getirerek bir yere varÝlabileceÛini düþünüyorlar.

Oysa Dünya BankasÝ'nÝn tarÝma dönük yapÝsal uyum kredileri, ya TarÝm SatÝþ Kooperatifleri Birlikleri'nin (TSKB) sanayi alanÝndan kÝsmi veya tam çekilmeleri karþÝlÝÛÝnda ya vadeli kontrat borsalarÝnÝn kurulmasÝ ve harekete geçmesi karþÝlÝÛÝnda ya tarÝma dönük tüm destekleme mekanizmalarÝnÝn tasfiyesi üzerine oturtulmaya çalÝþÝlan geçici doÛrudan gelir desteÛi programÝnÝn finansmanÝ gibi baÛlamlarda gündeme gelebilecek. …te yandan, "kampanya alÝm fiyatlarÝ düþük açÝklandÝ, bari primler yüksek tutulsaydÝ" türünden serzeniþler veya talep ve tepkiler de, devletin tarÝmdan tamamen çekilmesi projesinin tam algÝlanamadÝÛÝnÝ gösteriyor.

Kuþkusuz, tarÝmsal örgütlenmelerin prim desteÛi konusundaki ÝsrarlarÝnÝ sürdürmelerini anlamsÝz bulmuyoruz; çünkü bunu yapmasalardÝ bu kadarÝ dahi verilmezdi. Bu kuruluþlar bunun büyük ölçüde farkÝndalar. Ancak, bu tür bir muhalefet ekseni, çiftçinin kafasÝnÝ karÝþtÝrÝyor ve beklentilerinin sürmesine neden oluyor. …nümüzdeki yÝl veya sonraki yÝl ortada prim gibi ek ödemelerin de kalmayacaÛÝnÝ anlatabilmek ve eÛer tepkileri varsa uygulanan tasfiye politikasÝnÝn bütününe karþÝ yöneltmelerini saÛlayabilmek gerekir.

Bir baþka yanÝlgÝ alanÝ, 4572 sayÝlÝ kanunla TSKB'nin hemen özerkleþeceÛi konusunda oluþmuþtu; ancak bunu sÝnamakta en hevesli olanlar, örneÛin Tariþ'in 4 birliÛi, bunun geçersizliÛini (muhtemelen önümüzdeki 4 yÝllÝk Yeniden YapÝlandÝrma Kurulu dönemini de aþan bir süreye yayÝlan etkilerle) anlamakta gecikmediler. Gerçi bir baþka yanÝlgÝnÝn sürdüÛü de görülüyor.

BazÝ birlik yöneticileri, bundan böyle kendi olanaklarÝyla ortaklarÝndan alÝm yapabileceklerini ve buna iliþkin tüm ticari ve sÝnai faaliyetlerini sürdürebileceklerini düþünebiliyorlar. Gerçi bazÝlarÝ için bunun önkoþulu iyi bir prim ödentisinin varlÝÛÝ idi. Ancak daha iyimser olanlarÝ dahi var; üreticiye avans fiyat biçiminde ödeme yaparak, ödemeyi taksitlendirerek ve daha sonraki piyasa koþullarÝna göre fark vererek iþi götürebileceklerini zannedebiliyorlar.

Oysa bu o kadar kolay deÛil. Çünkü a) piyasa koþullarÝ olumsuz giderse fark veremeyecekleri gibi, verdikleri avans fiyatÝndan da zarar edebilirler; bu durumda da ortaklarÝndan zarar kesintisi yapamazlar; b) EÛer piyasa koþullarÝ olumlu gider de ortaklarÝna ek ödemeler yaparlarsa, belki izleyen yÝl ürün alÝmÝnÝ garantilerler, ama birliÛin özkaynak biriktirmesine engel olurlar. Üzleyen yÝlÝn nakit açÝklarÝ böylece büyüyeceÛi için daha düþük peþinatlar vermeye zorlanÝrlar.

KaldÝ ki, tüm kaynaklarÝnÝ ürün alÝmlarÝna yatÝran birlikler yatÝrÝm yapamayacaklarÝ için uzun dönemde çökeceklerdir. Bütün bunlarÝn farkÝnda olan çiftçi kuruluþlarÝ da olabilir. …rneÛin TarÝþ Üzüm BirliÛi, baþkanÝnÝn basÝna yansÝyan demeçlerine bakÝlÝrsa ki bizim de önceki izlenimlerimiz de bu yöndedir muhtemelen devletin kredi desteÛi olmadan faaliyetlerin aksayacaÛÝnÝn en çabuk farkÝna varan kooperatif birliÛi gibi gözükmektedir.

Ancak, gene muhtemelen, bu birlik yönetimin dahi, þimdiye kadar olduÛu gibi, bölge milletvekilleri üzerinden en azÝndan üzüm üreticilerini kurtarmaya yönelik perakende giriþimlere bel baÛlamasÝ olasÝlÝÛÝ h‰l‰ yüksektir. Hele bir de "Cumbaba" politikaya soyunup "düþün peþime" dese, bu bel baÛlayÝþÝn katmerleneceÛini ve bunun tüm çiftçi kardeþlerimizi kavrayan yeni bir illüzyona dönüþeceÛini söyleyebiliriz.

Oysa samimiyeti defalarca test edilmiþ ve öÛrenilmiþ olmasÝ gereken politika tacirlerinin yapacaklarÝ hiçbir þey olmadÝÛÝ veya kalmadÝÛÝ artÝk anlaþÝlmÝþ olmalÝdÝr. ArtÝk herkes kendi gücüne güvenmek ve bunu harekete geçirmek durumundadÝr. Bir baþka handikap ise, tÝpkÝ baþlangÝçta iþçi sendikalarÝnÝn da davrandÝÛÝ gibi, sadece aynÝ ürünü üreten çiftçilerin kendi dar alanlarÝna bir çözüm bulmaya yönelmeleridir. Oysa, çiftçinin çÝkarlarÝna toplu bir saldÝrÝ vardÝr; buna ancak benzer bir kavrayÝþla yanÝt verilebilir.

Bilinçlenme düzeyini test etmek için bir final sorusu sorabiliriz: Acaba TÜGSAÞ ve ÜGSAÞ'Ýn özelleþtirilmesi için düÛmeye basÝldÝÛÝ bugünlerde niçin çiftçi kuruluþlarÝ bunu üstlerine vazife edinmemektedirler? Bu kuruluþlarÝn adÝnÝ kaç çiftçinin duyduÛunu, kaçÝnÝn bunlarÝn adÝnÝn açÝlÝmÝnÝ bildiÛini, bunlardan da kaçÝnÝn bu kuruluþlarÝn gübre fiyatlarÝnÝ belirli ölçüde dengeleyici bir rol oynadÝÛÝnÝn farkÝnda olduÛunu, farkÝnda olanlarÝn kaçÝnÝn bunlarÝn özelleþtirilmesinin kendi çÝkarlarÝna bir saldÝrÝ olduÛunu düþünüp karþÝ çÝktÝÛÝnÝ söyleyebilir misiniz? Çok mu zor bir soru oldu? KolayÝ var.

Petrol-Üþ SendikasÝ'na baÛlÝ iþçiler aylardÝr bu konuyu gündeme getirmeye çalÝþÝyorlar. Hatta "gübre sektöründe ve tarÝmda özelleþtirmeye hayÝr" baþlÝÛÝnÝ taþÝyan 89 sayfalÝk bir araþtÝrma raporu da yayÝmladÝlar. Bu raporu okuyunuz ve niçin bu kuruluþlarÝn özelleþtirilmesinden oralarda çalÝþan iþçilerden daha fazla çiftçilerin zarar göreceÛini anlamaya çalÝþÝnÝz.

Peki o zaman, TÜGSAÞ ve ÜGSAÞ'Ýn özelleþtirilmesine niçin salt Petrol-Üþ karþÝ çÝkÝyor. Bu sadece onun görevi mi? Biz bu konuya Tariþ deneyimimizden de örnek vererek gelecek hafta devam etmek istiyoruz

BU HABERLE ÝLGÝLÝ DÝÐER GELÝÞMELER

Haber listemize üye olup tarým sektöründeki haberlere, geliþtirici herkese açýk tartýþma platfomlarýna katýlabilirsiniz.
.

	Mail adresinizi sol aþaðýya yazýn ve "Listeye Gir" butonuna týklayýn.
	Karþýnýza gelecek sayfadaki formu eksiksiz doldurun.

YORUM
>> Kemal ERDOÐAN / Hasad Mevsimi
>> Namýk Kemal KALAYCI (Editör Köþesi) / Cine Tarým Dergisi 4 Yaþýnda
>> Orhan ÜRGENÇ / Geçmiþte Çukurova'da Pamuk Üzerine Oyunlar
>> Berna DÜRÜK / Ýnek Takvimi ile Yarýnýn Gelirini Bugünden Hesaplayýn
>> Oðuz OYAN (Dünya Gazetesi) / Çiftçi, Çýkarýnýn Farkýnda mý?
>> Ali Ekber YILDIRIM (Dünya Gazetesi) / Zeytinyaðcýlar, Avrupa'nýn Yarýsý Kadar Prim istiyor?
>> Sadullah USUMÝ ( Cumhuriyet Gazetesi) / Çiftçiye Verilecek Tarým Kredisi Aðýrlaþýyor?

ANA SAYFAYA DÖN